Soru: “Şayet bir kimse; “Davet
derneklerinin gerektirici sebepleri Nebî sallallahu aleyhi ve sellem’in
zamanında mevcut olmasına rağmen dernek kurulmadığı için, bu dernek kurulmasına
mani bir durumdur. Şüphesiz derneğin Nebî sallallahu aleyhi ve sellem’den sonra
kurulması muhdesattan (dinde sonradan çıkarılan işlerdendir)” derse, bu sözün
doğruluğu nedir?
Allame Şeyh Mukbil b.
Hadi rahimehullah şöyle cevap verdi:
الجواب : الحمد لله وصلى الله
على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه ومن والاه ، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا
شريك له وأشهد أن محمدا عبده ورسوله أما بعد .
السؤال الذي قدم سؤال وجيه ،ومن أجل هذا نحن من زمن قديم نقول : إن ترك الجمعيات خير من وجودها ,لأن النبي صلى الله عليه وسلم وأصحابه ، كانوا أحوج إلى المال منا، بل كانوا أشد حاجة منا، ومع هذا لم ينشئوا جمعية، وعلى هذا فتركها خير من وجودها، وخير الهدي هدي محمد صلى الله عليه وسلم.
السؤال الذي قدم سؤال وجيه ،ومن أجل هذا نحن من زمن قديم نقول : إن ترك الجمعيات خير من وجودها ,لأن النبي صلى الله عليه وسلم وأصحابه ، كانوا أحوج إلى المال منا، بل كانوا أشد حاجة منا، ومع هذا لم ينشئوا جمعية، وعلى هذا فتركها خير من وجودها، وخير الهدي هدي محمد صلى الله عليه وسلم.
دع عنك أنها جمعيات تكون سببا
للحزبية ، ومن كان معنا ساعدناه ومن لم يكن معنا لم نساعده ، والنبي صلى الله عليه
وسلم يقول كما في الصحيحين من حديث النعمان بن بشير : « مثل المؤمنين في تراحمهم
وتوادهم وتعاطفهم كمثل الجسد إذا اشتكى عضوا تداعى له سائر جسده بالسهر والحمى »
وفي الصحيحين أيضا من حديث أبي موسى الأشعري رضي الله عنه قال: قال صلى الله عليه
وسلم:« المؤمن للمؤمن كالبنيان يشد بعضه بعضا,هذه الجمعيات فرقت شمل المسلمين ،
بعض المغفلين يقول : مقبل لا يفرق بين الجماعات والجمعيات ، وهذه الجمعيات لابد أن
تكون خاضعة لشؤون الاجتماعية وخاضعة للقوا نين الدولة والعمل الذي يتعلق بالدولة
تكون بركته قليلة، إن لم يكن منزوع البركة ، بل الحكومات يعجبهم العمل الميت فيما
يتعلق بالإسلام ، وأما ما يتعلق بالتطور والتقدم إلى غير ذلك ، فإذاعتهم تنعى ،
وعلى ننصح بترك هذه الجمعيات التي تكون سببا لضياع حق الفقراء ، وذاك الفقير ربما
لا يصل إليه شيء كما قيل، ونؤخذ باسمه الدنيا جميعا ، وما من ذلك شيء في يديه ،
الذي ينبغي للتجار ننصحهم أن يتولوا توزيع زكواتهم على المحاويج فإنها قد أصبحت
سببا للحزبية في كثير من البلاد الإسلامية ، والله المستعان .
“Allah’a hamd, nebimiz
Muhammed’e, âline, ashabına ve onlara dost olanlara salat olsun. Şehadet ederim
ki Allah’tan başka ibadete layık hak ilah yoktur. O birdir, ortağı yoktur. Yine
şehadet ederim ki Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) O’nun kulu ve
rasulüdür.
Bundan sonra:
Sorulan sorunun açıları
vardır. Bundan dolayı eskiden beri biz; dernekleri terk etmenin, onların var
olmasından hayırlı olduğunu söylüyoruz. Çünkü Nebî sallallahu aleyhi ve sellem
ve ashabının mala bizden fazla ihtiyaçları vardı. Buna rağmen dernek
kurmadılar. Bu yüzden derneği terk etmek, onun varlığından daha
hayırlıdır. Yolların en hayırlısı
Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’in yoludur.
Derneklerin hizipçilik
için bir sebep oluşunu da bir kenara koy! “Kim bizimle beraberse onunla
yardımlaşırız, kim de bizimle beraber değilse onunla yardımlaşmayız” derler. Nebî
sallallahu aleyhi ve sellem ise, Sahihayn’da (Buhari ve Muslim’in sahihlerinde)
Nu’man b. Beşir radiyallahu anh’den gelen hadiste şöyle buyurmuştur: “Müminlerin misali, birbirlerine merhamet
etme, sevgi besleme ve şefkat gösterme bakımından tek bir bedenin misali
gibidir. Organlardan biri rahatsızlandığı zaman, bedenin diğer organları da uykusuzluk
ve ateşlenme ile ona yardım ederler.” Yine Sahihayn’de Ebu Musa el-Eşari radiyallahu
anh’den gelen rivayette Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
“Mümine karşı diğer mü’min,
birbirini destekleyen duvar gibidir.” Bu dernekler ise müslümanların
yakalarını ayırmaktadır. Gaflete düşürülen bazıları diyorlar ki: “Mukbil, cemaatler
ile dernekler arasında ayrım yapmıyor” Bu derneklerin toplum meselelerine
boyun eğmesi ve devlet kanunlarına boyun eğmesi kaçınılmazdır.
Devletle bağlantılı
olarak yapılan çalışmanın bereketi olmaz, olursa da az olur. Hatta hükümetler
İslam ile ilgili olan çalışmaların ölmesini isterler. Gelişme ve ilerleme gibi
konulara gelince, bunlara koşturduklarını görürsün. Fakirlerin haklarının zayi
olmasına sebep olan bu derneklerin terk edilmesini öğütleriz. Denildiği gibi,
fakire bazen bir şeyler ulaşır, fakat onun adını kullanarak dünyanın tamamını
alırız. Bundan o fakirin eline geçen nedir? Tüccarlara zekâtlarını ihtiyaç sahiplerine
vermelerini öğütlememiz gerekir. Zira birçok islam ülkesinde dernekler
hizipçiliğin bir sebebi haline gelmiştir. Yardım istenecek olan Allah’tır.” (el-Garatu’ş-Şedide
Ale’l-Cemiyyeti’l-Cedide adlı kaset, kayıt tarihi: 10 Safer 1420)
Yine Şeyh Mukbil rahimehullah
şöyle demiştir:
وتلكم الجمعيات التي لا يؤذن
لها إلا بشروط أن تكون تحت رقابة الشئون الاجتماعية، وأن يكون فيها انتخابات، وأن
يوضع مالها في البنوك الربوية، ثم يلبّس أصحابها على الناس ويقولون: هل بناء
المساجد، وحفر الآبار، وكفالة اليتامى حرام؟ فيقال لهم: يا أيها الملبّسون: من قال
لكم: إن هذه حرام؟ فالحرام هي الحزبية، وفرقة المسلمين، وضياع أوقاتكم في الشحاذة،
ولقد انقلبت العمرة في رمضان إلى شحاذة:
يا مشعر القراء ويا ملح البلد ............. ما يصلح الملح إذا الملح فسد
يا مشعر القراء ويا ملح البلد ............. ما يصلح الملح إذا الملح فسد
“İşte size ancak
toplumsal meselelerin boyunduruğuna girme şartıyla izin verilen dernekler! Bu
derneklerde oylama/seçimler olur. Malları faizli bankalara konulur. Sonra derneklerin
sahipleri insanlara karıştırma yaparak: “Mescidlerin binalarını yapmak, su
kuyuları kazmak, yetimlere kefil olmak haram mıdır?” derler. Onlara denilir ki:
“Ey karıştırmacılar! Bunların haram olduğunu size kim söyledi? Haram olan
hizipçiliktir. Müslümanları ayırmaktır. Vakitlerinizi göz boyacılığıyla zayi
etmenizdir! Nitekim ramazan umresi soytarılığa çevrilmiştir:
Ey kurralar topluluğu
ve ey ülkenin tuzları!
Tuz bozulduğu zaman,
tuz ıslah edemez”
(Zemmu’l-Mes’ele s.218)
Şeyh Mukbil rahimehullah’a
17 Muharrem 1421 gecesi Damac’da, hizipçilik, oy kullanma vb. münkerlerle
alakası bulunmayan bir derneğin hükmü hakkında sorulduğu zaman şöyle cevap
vermiştir:
الحمد لله وصلى الله على نبينا
محمد وعلى آله وأصحابه ومن ولاه وأشهد أن محمدا عبده ورسوله أما بعد ,فان الله عز
وجل يقول في كتابه الكريم (اليوم أكملت لكم دينكم وأتممت عليكم نعمتي ورضيت لكم
الإسلام دينا (وفي الصحيح من حديث عائشة رضي الله عنها قالت قال رسول الله صلى
الله عليه وسلم من احدث في أمرنا هدا ما ليس منه فهو رد . الجمعيات لم تكن على عهد
رسول الله صلى الله عليه وسلم ولكن أتتنا من قبل أعداء الإسلام ثم قلدهم المسلمون
في دلك وكثير من الجمعيات فيها مخالفات والذي ننصح به الأخوة أن يقيموا في بلدهم
مركزا علميا يقوم به العلماء الأفاضل سواء أكانوا من أهل البلد أم من غيره هذا
والذي ينبغي فان الله عز وجل يقول في كتابه الكريم ( وإذا جاءهم أمر من الأمن
الخوف أذاعوا به ولو ردوه إلى الرسول والى أولي الأمر منهم لعلمه الذين يستنبطونه
منهم ) ويقول سبحانه وتعالى في شأن أصحاب قارون عند أن خرج في زينته وفتن به الناس
قال الذين أوتوا العلم ويلكم تواب الله خير لمن آمن وعمل صالحا ولا يلقاها إلا
الصابرون) هذا المركز يستفيد منه أهل البلد وغيرهم والنبي صلى الله عليه وسلم يقول
(( من سن في الإسلام سنة حسنة كان له أجرها وأجر من عمل بها إلى يوم القيامة ومن
سن سنة سيئة كان عليه وزرها ووزر من عمل بها إلى يوم القيامة)) . ويقول ربنا عز
وجل في كتابه الكريم (يرفع الله الذين آمنوا منكم والذين أتوا العلم درجات وفي
صحيح مسلم عن عمر رضي الله قال رسول الله صلى الله عليه وسلم إن الله يرفع بهذا
الكتاب أقواما ويضع به آخرين (المركز هو الذي سيقضي بإذن الله تعالى على الحزبي
وعلى الاشتراكي وعلى الصوفي ويقضي على أهل الشر كلهم
وبحمد الله قد انتفع المسلمون
بهذه المراكز من فضل الله فلئن تتعلم أنت خير لك وللإسلام والمسلمين من أن تكيل
للناس بالزنبيل ذهبا ,تكون مرجعا إن شاء الله في بلدك وربما تكون مجددا لهذا
الدين,فان النبي صلى الله عليه وسلم يقول [يبعث لهذه الأمة على رأس كل مائة سنة من
يجدد لها أمر دينها. ] فالحمد لله قد انتفع بهده المراكز ,ماذا نريد بمسجد وليس له
إمام يحفظ كتاب الله وليس له إمام مبرز في سنة رسول الله صلى الله عليه وسلم
,واللغة العربية نريد أن تكون المساجد باذن الله انفع للإسلام والمسلمين من
الكليات والجامعات ,نحن لانحرم على الناس شيء أحله الله لهم ولكن يخشى أن تحصل فيه
مكيدة كيف ذاك تتعبون وتجمعون الناس ثم بعد ذلكم يثب عليها الإخوان المسلمون أو
يثب عليها الصوفية أو يثب عليها طرف آخر لاسيما والذين قائمون على هذه الجمعية
ليسو بعلماء,فاعلوا الخير ينبغي أن يوجهوا إلى ما ينفع الإسلام المسلمين ,النبي
صلى الله عليه وسلم يقول (لئن يهدي الله بك رجلا واحدا خير لك من حمر النعم). تخرج
الدعاة إلى الله على بصيرة (قل هده سبيلي أدعو إلى الله على بصيرة أنا ومن
اتبعني)) داعي يقول نجمع الناس سلفيا و اخوانيا وغير دلك لا نريد أن نفرق الشباب
يا هذا ,البركة من الله سبحانه وتعالى ألا تنظر إلى دعوة الإخوان المسلمين كم لها
,نحو ستين سنة فأين النتيجة. ويعجبني المثال الذي ذكره الشيخ الألباني رحمه الله
يقول مثل دعوة الإخوان المسلمين كمثل التعليم العسكري سر مكانك وهو مكانه ,المسألة
مسألة دنيا يكفي الإخوان المسلمون مايأخدونه من أمريكا ومن قطر ومن أرض الحرمين
ونجد ومن الكويت ومن أرض شتى فالذي أرى أن يخرج الأخ صالح ويقيم مركزا في بلده
والتجار يحيلون المساعدات إليه لطلبة العلم ولمصلحة المركز وللدعوة إلى الله هذا الذي ينبغي وان فضل شيء فلبناء المساجد.
التعليم أقدم بإخواننا ,ولا نحتاج إلى رئيس فخري والرئيس هو أحسن واحد في وينبغي
أن يقدم أهل العلم إذا كنا آمنين وواثقين بهم أن لا يخونوا في الأموال ينبغي أن
يقدموا على غيرهم وانني أحمد الله سبحانه وتعالى ,ففي المجتمع الشيخ صالح اليافعي
رجل أمين وهكذا الشيخ عبد القوي حفظه الله تعالى رجل أمين من حيث الأمانة وصالح
البكري مبرز في العلم فهذه نصيحتي لأبنائنا وإخواننا بني بكر وكذلك نصيحتي للأخوة
فاعلي الخير ,من يرد الله به خيرا يفقهه في الدين والجمعيات هذه يا إخوان هي وسيلة وكذا
الصندوق الطريق إلى الحزبية يأتي الجاهلون ويقولون لابد أن تكونوا مرنين وتقبلون
من أتاكم لكن ما أفلحتم يأيها الحزبيون ما أفلحتم أصبحت مراكزكم التي بنيتموها
مأوى للغنم بعد أن كان فيها طلبة علم يطلبون العلم عند أن كنتم سنيين ثم ملتم إلى
الدنيا أصبحت مأوى للغنم والله المستعان ,ثم بعد ذلك الذي ننصح به الأخوة بني بكر
وغيرهم أن يبتعدوا عن التعاون مع الأخوان المفلسين حتى لو قالوا لكم نبغي نغير هذا
المنكر إن كنتم تستطيعون يا أهل السنة تغيرونه فعلتم وإن لم تستطيعوا فا لأخوان
المسلمين سيورطونكم . انتهى
“Allah’a hamd, nebimiz
Muhammed’e, âline, ashabına ve onlara dost olanlara salat olsun. Şehadet ederim
ki Allah’tan başka ibadete layık hak ilah yoktur. O birdir, ortağı yoktur. Yine
şehadet ederim ki Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) O’nun kulu ve
rasulüdür.
Bundan sonra:
Muhakkak ki Allah Azze ve
Celle Kerim kitabında şöyle buyurmaktadır: “Bugün dininizi kemale erdirdim
ve üzerinizdeki nimetimi tamamladım. Sizin için din olarak İslam’ı seçtim.”
(Maide 3)
Sahih’te Aişe radiyallahu
anha’dan gelen rivayette Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurmuştur: “Her kim emrimizde, ondan olmayan bir yenilik çıkarırsa
reddolunur.”
Dernekler Rasûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem zamanında yoktu. Lakin bize İslam düşmanları
tarafından getirilmiş, müslümanlar da bu konuda onları taklit etmişlerdir.
Derneklerin çoğunda dine aykırılıklar vardır. Kardeşlere ülkelerinde, ister
kendi memleketlerinden olsun, ister başka memleketlerden olsun, fazilet sahibi
âlimler tarafından ikame edilen ilim merkezleri kurmalarını öğütleriz. Gereken
budur. Zira Allah Azze ve Celle Kerim kitabında şöyle buyurur:
“Onlara güven yahut korku verici bir haber geldiği zaman,
onu hemen yaymışlardır. Hâlbuki o haberi rasule ve mü'minlerden
olan yetki sahiplerine götürselerdi, onlardan hüküm
çıkaranlar, onu bilirlerdi. Allah'ın, sizin üzerinizdeki
fazlu inayeti ve merhameti olmasaydı, çok azınız müstesna, şeytana uyardınız”
(Nisa 83)
Allah Teâlâ zinetler içinde çıkarak insanları fitnelere
düşüren Karun’un ashabı hakkında şöyle buyurmuştur: “Kendilerine ilim
verilen kimseler ise, şöyle demişlerdi: "Size yazıklar olsun! İman eden ve
sâlih amel işleyen kimseler için Allah'ın sevabı daha hayırlıdır. Ona da ancak
sabredenler erişebilir.” (Kasas 80)
Bu ilim merkezinden ülke halkı ve başkaları istifade
ederler. Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurur: “Kim İslam’da güzel
bir sünnet başlatırsa kıyamet gününe kadar onunla amel edenlerin ecirlerinden
bu kimseye de vardır. Kim de kötü bir sünnet başlatırsa kıyamet gününe kadar
onunla amel edenlerin veballerinden bu kimseye de vardır.”
Rabbimiz Azze ve Celle Kerim Kitab’ında şöyle buyurmuştur: “Allah,
iman edenlerinizden kendilerine ilim verilenleri derecelerle yükseltir.”
Sahihu Muslim’de Ömer radiyallahu anh’den gelen rivayette Rasûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
“Muhakkak ki Allah bu kitap (Kur’an) ile bazı kimseleri
yükseltir, bazılarını da alçaltır.” İlim merkezi ise Allah Teâlâ’nın izni
ile hizipçiye, komuniste, sufiye ve bütün şer ehline hükmedecektir. Hamd Allah’adır.
Nitekim müslümanlar, Allah’ın lütfuyla bu ilim merkezlerinden
faydalanmışlardır. Elbette senin ilim öğreniminde bulunman, kendin için de,
İslam ve müslümanlar için de, sepet dolusu altın ile insanlara dayanmandan daha
hayırlıdır. Allah’ın izniyle ülkende bir başvuru merci’i olur. Bazen bu din
için bir müceddid çıkar. Zira Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyuruyor:
“Allah, bu ümmette her yüz senenin başında din
meselelerini yenileyen kimseler gönderir.” Allah’a hamd olsun, bu ilim
merkezleri faydalı olmuştur.
Peki biz Allah’ın kitabını ezberlemeyen, Rasûlullah
sallallahu aleyhi ve sellem’in sünneti ve arap dili konularında öne çıkmış bir
imamı olmayan mescidden ne isteriz?
Mescidlerin Allah’ın izniyle islama ve müslümanlara faydalı
olan külliyeler ve fakülteler olmasını isteriz. Biz, insanlara Allah’ın helal
kıldığı bir şeyi haram sayamayız. Lakin insanların tuzağa düşürülmelerinden
korkmaktayız. İnsanlar tabi olup toplandıklarında, sonra bu dernekler üzerinde
İhvanu’l-Muslimun veya Sufiler ya da başka fırkalar söz sahibi olduğunda durum
nasıl olacak? Özellikle bu dernekleri kuranlar âlimler olmadıkları zaman! Hayr işleyenlerin islama ve müslümanlara
faydalı olacak şeylere yönelmeleri gerekir. Nebî sallallahu aleyhi ve sellem
şöyle buyuruyor: “Senin vesilenle Allah’ın bir kimseyi hidayet etmesi, senin
için kızıl develerin olmasından hayırlıdır.” Allah’a davet edenler, basiret
üzere davete çıkarlar: “De ki: Bu benim yolumdur. Ben ve bana tabi olanlar,
Allah’a basiret üzere davet ederiz.”
Davetçi diyor ki: “Selefî olsun, ihvancı olsun, ya da
başkaları olsun fark etmez, biz insanlarla bir araya geliriz, biz gençleri
ayırmak istemiyoruz” Be adam! Bereket Allah subhanehu ve Teâlâ’dandır.
İhvanu’l-Muslimun’un davetine bakmaz mısın, ne kadar çoklar, fakat altmış
senedir sonuç nedir?
Şeyh el-Elbani rahimehullah’ın verdiği şu misal hoşuma
gider: “İhvanu’l-Muslimin’in davetinin misali, askerî eğitimin misali gibidir.
Sen mekânını gizlersin, o da kendi mekânındadır.”
Mesele dünya meselesidir. İhvanu’l-Muslimun’un Amerika’dan,
Katar’dan, Harameyn diyarından, Necid’den, Kuveyt’ten ve çeşitli yerlerden alıp
topladıkları yeter! Görüşüm şu ki; salih bir kardeş çıksa ve ülkesinde ilim
merkezi kursa, tüccarlar ilim talebeleri ve Allah’a davet merkezinin
maslahatları için buraya yardımlarda bulunsalar gereken budur. Şayet bir şeyler
artırabilirlerse mescidler bina edilmelidir. Ey kardeşlerim! İlim öğrenimi
önceliklidir! Bizim fahrî başkana ihtiyacımız yoktur. Bir başkanın bulunması
güzel bulunulursa, ilim ehlinden kendisine mallar konusunda güvendiğimiz
birinin olması gerekir. Onların başkalarının önüne geçirilmesi gerekir. Ben
Allah Teâlâ’ya hamd ediyorum ki toplumda Şeyh Salih el-Yafiî[1]
güvenilir bir kimsedir. İşte şeyh Abdulkavî hafazahullah güvenilir bir
kimsedir. Salih el-Bekrî ilimde öne geçmiştir.
Oğullarıma ve kardeşlerime Bekr oğullarını tavsiye ederim.
Yine kardeşlere hayır yapmalarını tavsiye ederim. Allah, kimin hayrını dilerse
onu dinde fakih kılar. Ey kardeşlerim! Bu dernekler ve yardımlaşma sandıkları
hizipçiliğe götüren bir vesiledir. Cahiller gelirler ve derler ki: “Yankı
getirmeniz gerekir, size geleni kabul edin!” Lakin başaramayacaksınız ey
hizipçiler! Ganimet toplamak, sonra da ilim talebelerinin ilim öğrenmeleri için
bina ettiğiniz merkezlerinizin varacağı yere varmıştır, sizler sünnet ehli
idiniz, sonra dünyaya meylettiniz ve merkezleriniz ganimet merkezleri oldu.
Allah yardımcımız olsun.
Bundan sonra Bekr oğullarından ve başkalarından olan
kardeşlere öğüdüm şudur: İhvanu’l-Muflisin ile yardımlaşmaktan uzak durun! Ta
ki size: “Şu münkeri değiştirmek istiyoruz” derlerse ey sünnet ehli! Eğer
gücünüz yetiyorsa bunu yapın ve münkeri değiştirin. Eğer gücünüz yetmezse, şunu
bilin ki İhvanu’l-Muslimin sizi vartaya düşürürler.!”
[1]
Şeyh Salih el-Bekrî el-Yafii: Şeyh Mukbil rahimehullah’ın şu an hayatta olan
öğrencilerinden olup, derneklerin bid’at oluşuna dair geniş kapsamlı bir
çalışması vardır. Bu risalesinin özetini çıkarıp tercüme etmiş ve www.darussunne.com sayfasında
yayınlamıştım.
