Güneşin batışını gözlemleyen herkesin malumudur ki güneş, tagut diyanetin ve hazır takvimlerin akşam namazı olarak belirlediği vakitlerden en az 15-20 dakika önce batmaktadır. Batıl
ehline benzemekten sakınma ilkesini hiçe sayan bazı şuursuz kimseler iftarda acele
etmek suretiyle sünnete ittiba eden hak ehline karşı çıkarken aşağıda zikredeceğim şüpheyi öne
sürmekte, iftarı geciktirseler de güya "yıldızları bekleyecek kadar
geciktirmedikleri" için kendilerinin hadise muhalefet etmediklerini iddia
etmekte ve insanları saptırmaktadırlar:
İbn
Huzeyme, İbn Hibban ve Hakim; Muhammed b. Ebi Safvan – Abdurrahman b. Mehdi –
Sufyan – Ebi Hazım - Sehl b. Sad radıyallahu anh yoluyla rivayet ediyorlar: Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu “Ümmetim iftar etmek için
yıldızları beklemedikçe sünnetim üzere devam eder.” Sehl radıyallahu anh
dedi ki: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem oruç olduğu zaman birisine bir
şey hazırlamasını emreder, güneş battı dediği zaman iftar ederdi.”[1]
Daha önce Şeyh el-Elbani'nin tashihine itimad ederek bu hadisi "Bizden Olmayanlar" adı kitabıma almıştım. Sonra isnadını incelediğimde bu hadisteki
“yıldızları beklemedikçe” ziyadesinin münker bir ziyade olduğu ortaya çıktı. Allah'a hamd olsun. Zaten bu ziyade, rivayetin sonunda
gelen “güneş battığı zaman iftar ederdi” şeklindeki açıklamaya da aykırıdır. Zira
güneşin batmasından sonra yıldızların görünmesine kadar uzun bir süre vardır. Münker;
zayıf bir ravinin sikalara muhalif rivayetidir. “yıldızları beklemedikçe”
ziyadesi sadece Muhammed b. Ebi Safvan yoluyla gelmiştir ve o meçhulu’l-hal bir
ravidir. Sika raviler ise bu ziyadeden bahsetmemişlerdir.
Nitekim
Ahmed b. Hanbel; Abdurrahman b. Mehdi ve İshak el-Ezrak – Sufyan – Ebi Hazım –
Sehl b. Sad radıyallahu anh yoluyla gelen rivayette; Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “İnsanlar iftarda acele ettikleri sürece hayır üzere devam
ederler” lafzıyla rivayet etmiştir.[2]
Yine
Buhari ve Muslim Ebu Hazım’a ulaşan isnadlarıyla mahfuz olan metni şu lafızla
rivayet etmişlerdir; Sehl b. Sad radıyallahu anh’den: Peygamber (Sallallahu
aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “İnsanlar iftar etmekte acele ettikleri
sürece hayır üzere devam ederler.”[3]
İftarda acele etme emri mutevatir yollarla gelmiştir:
İbn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
şöyle buyurdu:
إِنَّا معشر الْأَنْبِيَاء أمرنَا بِتَأْخِير السّحُور وَأَن
يعجل الْإِفْطَار وَأَن نمسك أَيْمَاننَا على شَمَائِلنَا فِي الصَّلَاة
“Biz peygamberler topluluğu, sahurun geciktirmek, iftarda acele etmek
ve namazda sağ ellerimizle, sol ellerimizi tutmakla emrolunduk.”Sahih. İbn Hibban (5/67) Ziyau’l-Makdisi (11/209) Tayalisi (2776) Darekutni (1/284) Taberani (11/199) İshak b. Rahuye (909) Abd b. Humeyd (624) Beyhaki (4/238) Deylemi (141) el-Elbani Sahihu’l-Cami (2286)
İbn Ömer radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
şöyle buyurdu:
إِنَّا مَعْشَرَ الْأَنْبِيَاءِ أُمِرْنَا بِثَلَاثٍ: بِتَعْجِيلِ
الْفِطْرِ , وَتَأْخِيرِ السَّحُورِ , وَوَضْعِ الْيُمْنَى عَلَى الْيُسْرَى فِي الصَّلَاةِ
“Biz peygamberler topluluğu şu üç şeyle emrolunduk: iftarda acele
etmek, sahuru geciktirmek ve namazda sağ eli, sol el üzerine koymak.”Sahih. Taberani Mucemu’s-Sagir (279) Mu’cemu’l-Evsat (3/238) Beyhaki Sunenu Sagir (1383)
Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
şöyle buyurdu:
أمرنا معاشر الأنبياء أن نعجل إفطارنا، ونؤخر سحورنا، ونضرب
بأيماننا على شمائلنا في الصلاة
“Peygamberler topluluğu olarak iftarımızda acele etmek, sahurumuzu
geciktirmek ve sağ ellerimizi namazda sol ellerimiz üzerine koymakla emrolunduk.” Sahih. Darekutni (1/284)
Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
şöyle buyurdu:
إِنَّ جُزْءًا مِنْ سَبْعِينَ جُزْءًا مِنَ النُّبُوَّةِ تَأْخِيرُ
السُّحُورِ، وَتَبْكِيرُ الْإِفْطَارِ»، وَإِشَارَةُ الرَّجُلِ بِإِصْبَعِهِ فِي الصَّلَاةِ
“Şüphesiz sahuru geciktirmek, iftarı erken yapmak ve kişinin namazda
parmağıyla işaret etmesi nübüvvetin yetmiş cüzünden bir cüzdür.Zayıf. Abdurrazzak (2/250, 4/231) Ebu Ahmed Hakim el-Esami ve’l-Kuna (4/15) Taberani ed-Dua (641)
Enes b. Malik radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki:
من أخلاق النبوة تعجيل الإفطار وتأخير السحور ووضع اليمين الأيدي
على الأيدي في الصلاة
“İftarda acele etmek, sahuru geciktirmek ve namazda sağ eli, sol el
üzerine koymak peygamberlik ahlakındandır."Sahih ligayrihi. Ebu Muhammed el-Cevheri Emali (el yazma no 24)
Ebu’d-Derdâ
radıyallahu anh dedi ki: “İftarda erken davranmak, sahuru geciktirmek ve
namazda sağ eli sol el üzerine koymak nebilerin ahlakındandır.”Sahih mevkuf. İbn Ebi Şeybe (2/278) Bkz.: Elbani Sahihu’l-Cami (3038)
Huzeyfe radıyallahu anh’den: “Sahuru geciktirmek, iftarda acele etmek ve
sağ eli sol el üzerine koymak peygamberlerin ahlakındandır.”Hasen ligayrihi mevkuf. Ebu Muhammed el-Cevheri Emali (el yazma no 23) Darekutni es-Salis ve’s-Semanun Mine’l-Efrad (33)
Bu konuda Aişe radıyallahu anha'dan (Hasen ligayrihi. Darekutni (1095) Beyhaki (2/29)
ve Ya’la b. Murre
radıyallahu anh’den (Hasen ligayrihi. Bkz.: Elbani Daifu’l-Cami (2608) de rivayetler gelmiştir. (Bkz.: Muhammed Hayyat es-Sindi, Fethu’l-Gafur Fi Vad’il-Eydi Ale’s-Sudur (s.3-4)
[1]
İbn Huzeyme (2061) İbn-i Hibban (3510) Hakim (1584)
[2] Ahmed
(5/331)
[3]
Buhari (1957) Müslim (1098).
