Cevap: Allah Teâlâ şöyle
buyurmuştur:
وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ
كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي
“Hani iznimle
çamurdan kuş biçiminde bir şey yapıyordun, ona üfürüyordun da iznimle bir kuş
oluveriyordu.” (Maide 110)
Nebî sallallahu aleyhi ve sellem hayvanları, ruh sahibi
olmakla nitelemiştir. Sahihu Muslim’de İbn Abbas radiyallahu anhuma’dan gelen
rivayette Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
لا تتخذوا شيئا فيه الروح غرضا
“İçinde ruh olan bir şeyi hedef edinmeyin.”
İbn Ömer radiyallahu anhuma’dan:
إن رسول الله صلى الله عليه وسلم لعن
من اتخذ شيئا فيه الرّوح غرضا
“Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ruhu olan bir şeyi
hedef edinene lanet etti.” Muslim rivayet etmiştir.
Nebî sallallahu aleyhi ve sellem ruhu olan canlıların
resimlerini yapmaktan yasaklamıştır. Bu yasak, ruhu olan kuş, vahşi hayvanlar,
haşerat gibi bütün mahlukları kapsar. Nitekim bir adam İbn Abbas radiyallahu
anhuma gelip:
يا أبا عباس إني إنسان إنما معيشتي من
صنعة يدي ، وإني أصنع هذه التصاوير ، فقال بن عباس : لا أحدثك إلا ما سمعت رسول
الله صلى الله عليه وسلم يقول ، سمعته يقول : مَنْ صَوّر صورة فإن الله مُعَذِّبه
حتى ينفخ فيها الروح وليس بنافخ فيها أبدا . فَرَبَـا الرجل ربوة شديدة ، واصفرّ
وجهه . فقال : ويحك إن أَبَيْتَ إلا أن تصنع فعليك بهذا الشجر ، كل شيء ليس فيه
روح
“Ey Ebu Abbas! Ben geçimimi elimin yaptıklarıyla sağlıyorum
ve şu resimleri yapıyorum” dedi. İbn Abbas radiyallahu anhuma dedi ki:
“Sana ancak Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’den
işittiğim bir şeyi söyleyeceğim. O’nun şöyle buyurduğunu işittim:
“Kim bir suret yaparsa muhakkak Allah ona ruh üfleyinceye
kadar azap eder. Ona da asla ruh üfleyebilecek değildir.” Bunun üzerine adam
şiddetli bir şekilde ürktü, yüzü sarardı. İbn Abbas radiyallahu anhuma dedi ki:
“Yazık sana! Mutlaka yapacaksan şu ağaçların ve ruhu olmayan
her bir şeyin resmini yap!” Buhârî ve Muslim rivayet etmişlerdir.
Hafız İbn Hacer şöyle demiştir: “Bu hadisten ruhu olmayan
ağaç, güneş ve ay gibi şeylerin resmini yapmanın caiz olduğuna delil
getirilmiştir.”
Alimler ruhu olanlarla olmayanları şöyle ayırmışlardır:
Ruhu olanlar iki kısımdır.
Bir kısmının akıcı ruhu vardır ki, bununla akıcı kanı olan
hayvanları kastederler.
Diğeri akıcı olmayan ruhtur. Bununla da akıcı kanı olmayan
sinek, sivrisinek ve benzerlerini kastederler.
Ruhu olmayanlar ise ölülerdir. Kurtubi dedi ki: “Ölülerin,
tıpkı odun ve taş gibi, ruhları yoktur.” Elimizde ehli sünnetin imamı İmam
Ahmed rahimehullah’ın zikrettiği büyük bir kaide vardır. O şöyle der: “İmamın
olmayan bir meselede konuşmaktan sakın!”
Allah en iyi bilendir.
