İbn Teymiyye’nin öğrencilerinden İmam Allâme Yusuf b. Macid el-Makdisi rahimehullah, el-Mukarrar Ala Ebvabi’l-Muharrar’da şöyle zikretmiştir:
677- Ahmed’in rivayetinde Aişe radıyallahu anha dedi ki:
قام رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
ذَاتَ لَيْلَةٍ فَسَمِعَ الْمُسْلِمُونَ قِرَاءَتَهُ فَصَلَّوْا بِصَلَاتِهِ فَلَمَّا
كَانَتِ اللَّيْلَةُ الثَّانِيَةُ كَثُرُوا
فَاطَّلَعَ إِلَيْهِمْ فَقَالَ اكْلَفُوا مِنَ الْأَعْمَالِ مَا تُطِيقُونَ فَإِنَّ اللهَ لَا يَمَلُّ حَتَّى
تَمَلُّوا
“Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem bir gece kalkıp namaz kıldı. Müslümanlar onun
kıraatini işittiler ve onun namazıyla namaz kıldılar. İkinci gece olduğu zaman
cemaat çoğaldı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem onlardan haberdar olunca
buyurdu ki:
“Amellerden güç yetirdiğiniz kadarını yüklenin. Muhakkak
ki Allah siz usanmadıkça usanmaz.”[1]
* Ebu Muaz’ın notu: “Nesâî’nin rivayetinde: “Cemaatle Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem arasında hasırdan örtü vardı” ziyadesi vardır.”
678- Aişe radıyallahu anha dedi ki:
صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
فِي حُجْرَتِهِ وَالنَّاسُ يَأْتَمُّونَ بِهِ مِنْ وَرَاءِ الْحُجْرَةِ
“Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem odasında namaz
kıldı, insanlar da odasının arkasından O’na uyarak namaz kıldılar.” Bunu Ebû
Dâvûd ve İbn Mace rivayet etmişlerdir.[2]
Buhârî benzerini rivayet etti.[3]
679- Aişe radıyallahu anha kendi odasında imama uyarak namaz
kılan kadınlara dedi ki:
لا تَفْعَلْنَ فإنكُنّ دَوْنَه في حجابٍ
“Böyle yapmayın! Zira sizinle onun arasında hicap
(perde/engel) vardır.”[4]
el-Makdisi’den nakil bitti. El-Elbani el-İrva’da bu son
hadisi (no:543) zikredip “Bunu bulamadım” dedi. Bunu Beyhakî Sünen’inde Şafii’den
muallak olarak zikretmiştir. Muhtemelen el-Elbani muttasıl isnadını
bulamadığını kastetmiştir. Ancak et-Tahcil müellifi et-Tarifî dedi ki:
“Ben bunun isnadını buldum. Şafii el-Kadim’de rivayet
etmiştir. Onun rivayet yoluyla Beyhakî el-Marife’de (1518) rivayet edip dedi
ki: “…eş-Şafii dedi ki: bize İbrahim b. Muhammed haber verdi, o Leys’ten, o Atâ’dan
şöyle dediğini rivayet etti: “Kadınlar Aişe radıyallahu anha ile beraber O’nun
odasında namaz kıldılar. Aişe radıyallahu anha dedi ki:
لَا تُصَلِّينَ بِصَلَاةِ الْإِمَامِ فَإِنَّكُنَّ
فِي حِجَابٍ
“İmama uyarak namaz kılmayın. Zira sizinle onun arasında
perde var.”[5]
İsnadı sahih değildir. İbrahim (b. Muhammed) yalanla itham
edilmiştir.”[6]
Et-Tarifi Leys b. Ebi Suleym’in de zayıf olduğunu belirtmeyi ihmal etmiştir.
Bu rivayet isnadı çok zayıf olmakla beraber, yukarıda geçen
sahih rivayetlere de aykırıdır. Nitekim tabiinden şu rivayetler de sabit
olmuştur:
Buhârî muallak olarak şöyle zikretmiştir: “el-Hasen el-Basrî
rahimehullah dedi ki:
لاَ
بَأْسَ أَنْ تُصَلِّيَ وَبَيْنَكَ وَبَيْنَهُ نَهْرٌ
“Seninle imam arasında bir nehir bulunduğu halde namaz kılmanda sakınca
yoktur.”[7]
Buhârî’nin muallak olarak zikrettiği Hasen el-Basrî rahimehullah’ın
sözünü Said b. Mansur sahih isnadla şu şekilde rivayet etmiştir:
فِي الرجل يُصَلِّي خلف الإِمَام أَو عَن يَمِينه أَو عَن يسَاره أَو فَوق
سطح يأتم بِالْإِمَامِ قَالَ فَرخص فِي ذَلِك
“İmamın arkasında, sağında, solunda veya tavanı üstünde
imama uyan kimse hakkında Hasen el-Basrî rahimehullah: “Bu konuda ruhsat verilmiştir”
dedi.”[8]
Ebu Miclez (Lahik b. Humeyd) rahimehullah dedi ki:
يَأْتَمُّ بِالإِمَامِ وَإِنْ كَانَ بَيْنَهُمَا طَرِيقٌ
أَوْ جِدَارٌ إِذَا سَمِعَ تَكْبِيرَ الإِمَامِ
“Aralarında bir yol veya bir duvar bulunsa dahi imamın tekbiri
işitiliyorsa namazda bu imama uyulabilir.”[9]
Abdurrazzak bunu Ebu Miclez rahimehullah’tan şu lafızla
rivayet etti:
تُصَلِّي الْمَرْأَةُ بِصَلَاةِ الْإِمَامِ وَإِنْ
كَانَ بَيْنَهُمَا طَرِيقٌ أَوْ جِدَارٌ بَعْدَ أَنْ تَسْمَعَ التَّكْبِيرَ فَلَا بَأْسَ
“Kadın, imamla arasında yol veya bir duvar bulunsa da
tekbirleri işitiyorsa imama uyarak namaz kılmasında sakınca yoktur.”[10]
Hülasa: Cemaat imamın tekbirlerini işitebiliyorsa
aradaki bir engel sebebiyle imamın hareketlerini göremeseler de bu şekilde
imama uyarak namaz kılmalarının caiz olduğu sabit olmuştur. Bunun aksini iddia
eden ilim ehlinin sahih bir delili yoktur. Allah en iyi bilendir.
[1]
Sahih. Buhârî (5861) Muslim (782) Ahmed
(6/40, 61, 241) İbn Huzeyme (1626) Nesâî (762) Nesâî Sunenu’l-Kubra (838) Humeydi
(183) İbn Hibban (6/310) Beyhakî (3/109)
[2]
Buhârî ve Muslim'in şartlarına göre sahih.
Ebû Dâvûd (1126) Ahmed (6/30) İbn Mace (942) Hâkim (1/427) Beyhakî (3/110)
[3]
Sahih. Buhârî (729)
[4] Çok zayıf. Beyhakî (3/111) isnadı mu’daldir.
[5]
Çok zayıf. Beyhakî el-Ma’rife (5848-49)
İbn Hacer Fethu’l-Bari (4/278)
[6]
Abdulaziz et-Tarifi et-Tahcil (s.103-104)
[7]
Sahih. Buhârî (1/146)
[8]
Sahih maktu. İbn Hacer
Tagliku’t-Ta’lik (2/303)
[9]
Sahih. Buhârî (1/146)
[10]
Buhârî ve Muslim'in şartlarına göre sahih.
Abdurrazzak (4884)
