Akide Kitabı Tavsiyesi

Soru: Selamun Aleykum hocam İbn Useymin'in şerhi ile birlikte "Akidetu'l Vasıtıyye" isimli eseri almak istiyorum. Guraba yy. basmış, güvenilir mi? Veya başka basan var mı?

Cevap: Aleykum selam ve rahmetullah. İbn Useymin’in Vasitiyye Akidesi şerhinin tercümesini daha önce ben de başka bir yayınevi için yapmıştım. İbn Useymin’in şerhinde Selef’in menhecine uymayan birçok problemli meseleler var.  Dolayısıyla eserin kendisi tavsiye edilmeyecek bir eserdir, hangi yayınevi olursa olsun. Böyle kitapları, akide ve menhec konusunda sahih bir menhec ve temkin sahibi olmayan ilim talebelerinin okumasını asla uygun görmem.

Sahih akideyi öğrenmek isteyenlere, Kur’an-ı Kerim’den sonra Buhari ve Muslim’in sahihleri ile hadislerinin sıhhati bilinebilen diğer hadis kitaplarından hadis okumalarını tavsiye ederim.

Bu hadis kitaplarını okurken, İbn Hacer el-Askalani, Zehebî, İbn Receb el-Hanbeli, İbn Kudame, Nevevî, Hattabî, Suyuti, İbn Hacer el-Heytemi, Azimabadi, Mubarekfurî, el-Leknevî, Seharenfuri, Dehlevî, Abdulmuhsin el-Abbad, Salih el-Fevzan, Rebi b. Hadi vb. gibi akidesinde bozukluk olan kimselerin şerhlerinden uzak durmalıdır.

Akide konusunda Hicri 300’lü yıllardan sonraki müelliflerin eserlerini tavsiye etmem. İbn Batta, el-Hallal, el-Lalekai, İbn Ebi Asım, İbn Huzeyme, el-Âcurrî, Abdullah b. Ahmed, Kıvamu’s-Sunne İsmail el-Asbahani gibi alimlerin menhece dair eserlerini tavsiye etmemiz ise, bu eserlerin seleften rivayetleri isnadlarıyla bize aktarıyor olmaları sebebiyledir.

İbn Hazm, İbn Abdilberr, İbn Teymiyye, İbn Kayyım, Muhammed b. Abdilvehhab, Sıddık Hasen Han, Şevkani, İbn Baz, el-Elbani vb. (Allah hepsine rahmet etsin) gibi itikatlarında şaibeler bulunan âlimler’den ancak doğru menhec sahibi ilim ehlinin, onların isabet ettiklerini tespit ettikleri noktalarda faydalanılır, yine güvenilir ilim ehlinin tespit ettikleri hatalarından sakınmak gerekir. Diğer ifadeyle seleften aktardıkları alınır, kendi görüşleriyle ortaya attıkları yeni fikirlerinden sakınılır. Zira adı geçen alimlerin gerek isim ve sıfatlar tevhidinde, gerek akidenin iman/küfür meselelerinde ve gerekse vela ve berâ menhecinde selefe muhalif düştükleri hataları bulunmaktadır.  

Sonrakilerin eserleriyle akide öğrenilmez. Bilakis Selef’in doğru akidesi öğrenildikten sonra, sonrakilerin izahları, hadis ilminde uzman olan, ilmine ve takvasına güvenilen alimler tarafından Kitap ve Sünnetten ibaret vahye arz edilir, isabetli olan alınır, hatalı olan atılır.

Kişi hadis alimi değilse veya güvenilir bir hadis aliminin kontrolünde bulunmuyorsa sonrakilerin kitaplarından uzak durmalı, selefin kitaplarına veya seleften sağlam nakiller yapan kitaplara müracaat etmeli, âlim olmayan ve takvasına güvenilmeyen kimselerin saptırıcı tavsiyelerine uymamalı, ilim ehli olmayanlar sınırlarını bilip - bid'at ehlinden oluşunda ittifak olanlar dışında - ilim ehlinin hataları hakkında ileri geri konuşmamalı, ilim ehlinin hatalarını reddetmeyi yine ilim ehline bırakmalı ve halefin şaibelerine bulaşmaktan kendisini korumalıdır.