Kadın Amca ve Dayısının Yanında Yüzünü Açabilir mi?
Allah Teala şöyle buyurmuştur:
“Mü'min kadınlara da söyle: Onlar da gözlerini haramdan sakınsınlar ve
İffetlerini korusunlar. Görünenler dışında ziynetlerini göstermesinler.
Başörtülerini yakalarının üzerine indirsinler ve kocalarından,
babalarından, kocalarının babalarından, oğullarından, kocalarının oğullarından,
kardeşlerinden, kardeşlerinin oğullarından, kızkardeşlerinin oğullarından,
mü'min kadınlarından, elleri altındaki cariyelerinden, kadına ihtiyacı olmayan
iktidarsız erkeklerden, tabileri olan hizmetçilerden ve kadınların avret
yerlerini henüz bilmeyen çocuklardan başkasına ziynetlerini göstermesinler. Ziynetlerinden gizledikleri şeylerin görünmesi için
ayaklarını yere vurmasınlar. Ey müminler! Hep birden Allah'a tövbe edin de
kurtuluşa eresiniz.” (Nur 31)
Bu
ayette Allah Azze ve Celle, kadının yüz örtüsünü açıp ziynetlerini gösterebileceği
kimseleri saymış, ancak kadının amca ve dayısını zikretmemiştir. Bu ayete göre
kadın, amcası ve dayısının yanında dış örtüsünü çıkaramaz, ev içindeki
kıyafetiyle amca ve dayısının yanına çıkamaz, yüzünü açamaz. Bu açıklamama
cumhurun muhalefet etmesi ancak dinde hiçbir hüccet değeri olmayan kıyas
yoluyladır. Şöyle ki:
Birinci İtiraz:
“Allah
Azze ve Celle Nisa suresi 23 ayetinde amca ve dayıyı kadına mahrem olarak
zikretmiş, nikahını haram kılmıştır. Allah Azze ve Celle şöyle buyurmuştur:
“Analarınız, kızlarınız, kız kardeşleriniz, halalarınız
teyzeleriniz, erkek kardeş kızları, kız kardeş kızları, sizi emziren (süt)analarınız,
sütkardeşleriniz, karılarınızın anaları, kendileriyle zifafa girdiğiniz
karılarınızdan olup yanınızda büyüttüğünüz üvey kızlarınız - eğer analarıyla
zifafa girmemiş iseniz (üvey kızlarınızla evlenmenizde) bir beis yoktur - kendi
sulbünüzden gelen oğullarınızın eşleri ile (evlenmeniz) ve iki kız kardeşi
(nikahınız altında) birleştirmeniz size haram kılınmıştır.” (Nisa 23)
Bu ayette erkek kardeş kızları ve kız kardeş kızları zikredilmek
suretiyle, kadının amcası ve dayısıyla nikahı haram kılınmıştır.”
Cumhur, kadının amca ve dayısını, diğer mahremlere kıyaslayarak: “Diğer
mahremlerinin yanında kadın ziynetlerini gösterebildiğine göre amcasının ve
dayısının yanında da ziynetlerini gösterebilir, yüzünü ve elini açabilir”
demişlerdir.
Birinci İtirazın Cevabı:
Akrabanın mahrem olması ve nikahının haram olması, kadının onun
yanında ziynetlerini gösterebileceği anlamına gelmez. Nitekim Allah Azze ve Celle,
kadının ziynetini gösterebileceği kimseleri Nur suresi 31. ayetinde tek tek
saymıştır. Rabbin unutucu değildir! Allah Azze ve Celle kısaca: “Kadın,
mahremleri yanında ziynetini gösterebilir” diyebilirdi. Lakin böyle dememiş,
teker teker saymıştır. Fakat sayılanlar arasında kadının amcası ve dayısı
yoktur. Nassın sarahati, kıyası iptal etmektedir!
Diğer taraftan, görmez misiniz ki, kadına kayınbiraderiyle
nikahlanması, kocasıyla nikahı devam ettiği sürece haramdır. Bununla birlikte,
kadının kayınbiraderine ziynetini göstermesinin haram olması bir tarafa, yanına
girmesi dahi haram kılınmıştır. Bu da kıyasınızı iptal etmektedir.
İkinci İtiraz:
Buhari ve Muslim, Âişe radıyallahu anha’dan rivayet ediyorlar: “Süt amcası Eflah hicabın nüzulunden sonra Aişe
radıyallahu anha’nın yanına girmek üzere izin istemek için geldiğinde Nebî sallallahu aleyhi ve sellem amcasının
girmesine izin verinceye kadar o da ona izin vermedi.”[1]
Nebî sallallahu aleyhi ve sellem’in,
Eflah’ın Aişe radıyallahu anha’nın yanına girmesine izin vermesinin sebebi, Eflah’ın
onun süt amcası oluşudur. Bu da gösteriyor ki, kadının yanına amcası ve dayısı
girebilir.
İkinci
İtiraza Cevap:
Biz buna itiraz etmeyiz. Kadının
yanına amcası ve süt amcası girebilir. Ancak bu rivayette kadının, amcasının
yanında ev içindeki kıyafetleriyle durabileceğine veya yüzünü açabileceğine bir
delalet yoktur. Şu halde, Nur suresi 31. Ayetinde emredilen husus halen bâkîdir.
Kadının amcası veya süt amcası, kadının mahremi olduğu için onun yanına
girebilir. Şayet namaharemi olsaydı ve kadın tam tesettür halinde olsaydı dahi,
yanına giremezdi. Çünkü birbirlerine namahrem olan erkek ve kadınlar,
birbirlerini görmelerini engelleyen bir perde veya duvar arkasına geçmekle
emrolunmuşlardır. Bu naslarda oldukça açık delillerle tasrih edilen bir
durumdur. Bu delillerin bir kısmını Haya Sigortası adlı çalışmamda zikrettim ve
itiraz edenlerin şüphelerine cevap verdim. Bu delillerden sonra hâlâ bu konuda
muhalefet edenler ancak inatçı ve kalplerinde eğrilik bulunan kimselerdir.
Özetle, zikredilen bu rivayetten
anlaşılıyor ki, kadına yabancı olan erkekler, kadın tesettürlü olsa dahi onun
yanına giremezler. Amcası ve süt amcası gibi mahremleri ise, kadının tesettürlü
olması halinde onun yanına girebilirler.
Üçüncü İtiraz:
“Sen bu sözlerinle selefin dile getirmedikleri yeni bir görüş
ortaya atıyorsun. Böylece ya icmaya muhalefet ediyorsun ya da cumhura muhalefet
ederek şaz kalıyorsun”
Üçüncü İtiraza Cevap:
Bu görüş Allah’a hamd olsun
selefin dile getirmedikleri bir görüş değildir. Tabiin’in tefsirde imam olan
alimlerinden Şa’bî ve İkrime bunu ifade etmişlerdir.
Tabiin
müfessirlerinden Şa'bi ve İkrime; (Nur suresi 31. Ayetinde) şöyle demişlerdir:
لَمْ يُذْكَرَ الْعَمُّ
وَالْخَالُ لاَ تَضَعُ خِمَارَهَا عِنْدَ الْعَمِّ وَالْخَالِ
“Amca
ve dayı bu ayette (kadının ziynetini gösterebileceği kimseler arasında) zikredilmemiştir.
Kadın amca ve dayısının yanında yüzörtüsünü açamaz.”[2]
İbn Kesir ve ondan sonra Cemaluddin el-Kasımî de tefsirlerinde bunu
zikretmişlerdir. Bu rivayetler bu konuda icma olmadığını göstermektedir. Hatta söylediğimizin
aksine kitap ve sünnetten delil olmadığı gibi, ne sahabeden ne de tabiinden, Şa’bî
ve İkrime’nin sözlerine muhalif bir söz de bilinmemektedir. Bilakis Nur suresi
31. Ayeti bu konuda açık bir delildir. Durum böyle olduğuna göre şazlıktan söz
edilemez. Zira şazlık ancak delile muhalefettir. Bu meselede ortada şaz görüş
varsa, bu da cumhurun nassa aykırı olan görüşüdür. Hamd ve minnet Allah’adır.
Ebû Muâz el-Çubukâbâdî
