Yuseyra radıyallahu anha’dan:
دخل علينا رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
ونحن نسبح بالتسبيح فقال ألقين
-أو دعن- عنكن وعليكن بِالْأَنَامِلِ فسبحن بها فَإِنَّهُنَّ مَسْئُولَاتٌ ومُسْتَنْطَقَاتٌ
“Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem yanımıza girdi. Biz
tesbih aleti ile tesbih ediyorduk. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
buyurdu ki:
“Bunları (tesbih aletlerini) atın (veya kendinizden uzaklaştırın)
Sizlerin parmak boğumlarınızla tesbih etmeniz gerekir. Zira onlar
(parmaklarınız) sorgulanacak ve konuşturulacaklardır.”[1]
Sufi bir muhaddis olan Hakîm et-Tirmizî bunu Nevadiru’l-Usul’de
Abdulkuddus b. Muhammed b. Abdilkebir b. Şuayb b. El-Habhab el-Ezdî[2]
– Abdullah b. Davud[3]
– Hânî b. Osman[4]
– Humeyda bt. Yasir[5]
– ninesi Yuseyra[6]
radıyallahu anha isnadıyla rivayet etmiştir. Bu isnad hasendir.
Ebû Dâvûd, Tirmizî, Ahmed, Hakim, İbn Hibban, Taberânî ve
başkaları, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in kadınlara tesbihleri
parmak boğumlarıyla yapmalarını emrettiği şeklindeki lafzıyla rivayet etmişlerdir.[7]
Muhakkik muhaddislerin hepsi de Hani b. Osman – Humeyda –
Yuseyra radıyallahu anha yoluyla gelen bu isnadı hasen ve sahih olarak
değerlendirmişlerdir.
Hakîm Tirmizî’nin bu rivayeti de sika raviler yoluyla aynı
isnad ile gelmiştir. Tesbih aleti kullanmayı yasaklamayı da içermesi bakımından
Hakîm et-Tirmizî’nin rivayetindeki bu sahih ziyade ayrı bir öneme sahiptir.
[1]
Hakîm et-Tirmizî Nevadiru’l-Usul (405)
[2]
Sikadır. Buhârî ricalindendir. Bkz.: Tehzibu’l-Kemal (3496)
[3]
Sika, hüccettir. Buhârî ricalindendir. Bkz.: Tehzibu’t-Tehzib (2/500)
[4]
Makbuldür, İbn Hibban tevsik etmiştir. Ebû Dâvûd ve Tirmizî ricalindendir. Bkz.:
Tehzibu’t-Tehzib (11/21)
[5]
Tabiinin orta tabakasından makbule bir raviyedir. Hanî b. Osman’ın annesidir. İbn
Hibban tevsik etmiştir. Ebû Dâvûd ve Tirmizî’nin ricalindendir. Bkz.: Tehzibu’t-Tehzib
(12/413)
[6]
Yuseyra veya Nuseyra yahut Busra yahut Useyra radıyallahu anha muhacirattan
olan sahabiyedir. Bkz.: Tehzibu’t-Tehzib (12/458)
[7]
Ebû Dâvûd (1501) Tirmizî (3486, 3583) Ahmed (6/370) Hâkim (1/732) İbn Hibban
(3/122) Taberânî Mu'cemu'l-Kebîr (25/74) Taberânî Mu'cemu'l-Evsat (5/182)
Taberani ed-Dua (1771-72) İbn Ebî Âsım el-Âhâd ve'l-Mesânî (3285) İbn Ebî Şeybe
(2/160, 6/53) Beyhakî Daavat (2/51) Abd b. Humeyd (1570) Hatib Tarih (4/384,
10/143) İbn Hacer Netaicu’l-Efkar (1/72)
