Bazı kardeşlerimiz
sadece dört rekatli namazların son rekatindeki oturuşta teverruk yapılacağını
okudukları, fakat iki rekatli namazların ikinci rekatinde teverruk yapılacağına
dair bir sarahat bulamadıklarını ifade etmişlerdir.
Doğrusu iki rek’atlik
yada dört rek’atlik namazlar fark etmeksizin, kendisinde selam verilen bütün
oturuşlarda teverruk yapılmasıdır. Bu konudaki delili, aşağıda İbn Huzeyme’nin
Sahih’inden tercüme ettiğim şu bâb’da görebilirsiniz:
بَابُ
السُّنَّةِ فِي الْجُلُوسِ فِي الرَّكْعَةِ الَّتِي يُسَلَّمُ فِيهَا
Kendisinde Selam
Verilen Rekatte Sünnet Olan Oturuşlar Babı
700
- نا بُنْدَارٌ، نا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ،
حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ جَعْفَرٍ، حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَطَاءٍ،
عَنْ أَبِي حُمَيْدٍ السَّاعِدِيِّ قَالَ: سَمِعْتُهُ فِي عَشْرٍ مِنْ أَصْحَابِ
النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، أَحَدُهُمْ أَبُو قَتَادَةَ قَالَ:
«كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا كَانَتِ الرَّكْعَةُ الَّتِي تَنْقَضِي فِيهَا
الصَّلَاةُ، أَخَّرَ رِجْلَهُ الْيُسْرَى، وَقَعَدَ عَلَى شِقِّهِ مُتَوَرِّكًا،
ثُمَّ سَلَّمَ» وَفِي خَبَرِ
أَبِي عَاصِمٍ: أَخَّرَ رِجْلَهُ الْيُسْرَى، وَجَلَسَ عَلَى شِقِّهِ الْأَيْسَرِ
مُتَوَرِّكًا. وَفِي خَبَرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَلْحَلَةَ، عَنْ
مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ عَطَاءٍ: فَإِذَا جَلَسَ فِي الرَّابِعَةِ أَخَّرَ
رِجْلَيْهِ، فَجَلَسَ عَلَى وَرِكِهِ، هَذَا فِي خَبَرِ يَحْيَى بْنِ أَيُّوبَ،
عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِي حَبِيبٍ وَقَالَ اللَّيْثُ فِي خَبَرِهِ: عَنْ خَالِدٍ،
عَنِ ابْنِ أَبِي هِلَالٍ، عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِي حَبِيبٍ، وَيَزِيدَ بْنِ
مُحَمَّدٍ: إِذَا جَلَسَ فِي الرَّكْعَةِ الْأَخِيرَةِ قَدَّمَ رِجْلَهُ
الْيُسْرَى وَنَصَبَ الْأُخْرَى، وَقَعَدَ عَلَى مَقْعَدَتِهِ قَالَ أَبُو بَكْرٍ:
قَدْ خَرَّجْتُ هَذِهِ الْأَخْبَارَ فِي غَيْرِ هَذَا الْبَابِ
700- Bundar – Yahya b.
Said – Abdulhamid b. Ca’fer – Muhammed b. Atâ – Ebu Humeyd es-Saidî radıyallahu
anh isnadıyla: “Nebî sallallahu aleyhi ve sellem’in on sahabesinden işittim,
onlardan biri de Ebu Katade idi. Şöyle dedi: “Rasûlullah sallallahu aleyhi ve
sellem namazı tamamladığı rekatte sol ayağını arkaya alır, sol kalçası üzerine
oturur, sonra selam verirdi.”
Ebu Asım rivayetinde: “Sol
ayağını arkaya alır, sol kalçası üzerine otururdu" demiştir.
Amr b. Halhala’nın Muhammed
b. Amr b. Ata’dan rivayetinde: “Dördüncü rekatte oturduğu zaman ayaklarını
arkaya alır, kalçası üzerine otururdu” demiştir.
Yahya b. Eyyub’un Yezid
b. Ebi Habib’den rivayetinde ve el-Leys’in Halid b. Ebi Hilal’den onun da Yezid b. Ebi Habib ve Yezid b. Muhammed’den
rivayetlerinde şu lafızla gelmiştir: “Son rekatte oturduğu zaman sol ayağını
arkaya alır, diğerini dikerdi.”
Ebu Bekr (İbn Huzeyme)
dedi ki: “Bu haberleri bu babdan başka yerde tahric ettim.”
701
- نا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْيدٍ
الْجَوْهَرِيُّ، نا يَعْقُوبُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ سَعْدٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ
ابْنِ إِسْحَاقَ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْأَسْوَدِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنِ
ابْنِ مَسْعُودٍ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ «يَجْلِسُ فِي آخِرِ صَلَاتِهِ عَلَى وَرِكِهِ
الْيُسْرَى»
701- İbrahim b. Said
el-Cevherî – Ya’kub b. İbrahim b. Sa’d – babası – İbn İshak – Abdurrahman b. El-Esved
– babası – İbn Mes’ud radıyallahu anh isnadıyla: “Rasûlullah sallallahu aleyhi
ve sellem namazının sonunda oturduğu zaman sol kalçası üzerine otururdu.”
[التعليق]
701 - قال الأعظمي: إسناده حسن لولا عنعنة ابن
اسحق لكن صرح بالتحديث عند أحمد 1 / 459 فهو به حسن
(Muhakkik el-A’zamî
dedi ki: İbn İshak’ın an’ane yapması olmasa isnadı hasendir. Lakin Ahmed’in
rivayetinde (1/459) tahdis sigasını açıklamıştır. Böylece hadis hasendir.)
702 -
نا الْقُطَعِيُّ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى، نا
عَبْدُ الْأَعْلَى، نا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ
الْأَسْوَدِ، عَنْ أَبِيهِ، أنا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْعُودٍ، أَنَّ رَسُولَ
اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَّمَهُ التَّشَهُّدَ فِي الصَّلَاةِ
قَالَ: كُنَّا نَحْفَظُهُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ كَمَا نَحْفَظُ
حُرُوفَ الْقُرْآنِ الْوَاوَ وَالْأَلِفَ، فَإِذَا جَلَسَ عَلَى وَرِكِهِ
الْيُسْرَى قَالَ: «التَّحِيَّاتُ
لِلَّهِ وَالصَّلَوَاتُ وَالطَّيِّبَاتُ، السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ
وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ، السَّلَامُ عَلَيْنَا وَعَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ، أَشْهَدُ أَنْ
لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ،
ثُمَّ يَدْعُو لِنَفْسِهِ، ثُمَّ يُسَلِّمُ وَيَنْصَرِفُ»
[التعليق]
702 - قال الأعظمي: إسناده حسن برواية أحمد كما
سبق بيانه في الذي قبله
702- el-Kati’î
Muhammed b. Yahya – Abdula’lâ – Muhammed b. İshak – Abdurrahman b. El-Esved –
babası – Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh isnadıyla: “Rasûlullah sallallahu
aleyhi ve sellem ona namazda teşehhüdü öğretmiş. Dedi ki: “Biz Abdullah b. Mes’ud
radıyallahu anh’den Kur’an harflerinden vav ve elifi ezberlediğimiz gibi bunu
da ezberledik. Sol kalçası üzerine oturduğu zaman “et-tahiyyâtu lillâhi ve’s-salavâtu
ve’t-tayyibâtu es-selâmu aleyke eyyuhe’n-nebiyyu ve rahmetullahi ve berakatuhu,
es-selâmu aleynâ ve alâ ibâdillâhi’s-sâlihîn eşhedu en lâ ilâhe illallahu ve
eşhedu enne Muhammeden aduhu ve rasuluhu” der, sonra kendisi için dua eder,
sonra selam vererek (namazdan) ayrılırdı.”
(el-A’zami’nin
tahkiki: Bir önceki rivayette açıklaması geçtiği gibi Ahmed’in rivayetiyle
birlikte isnadı hasendir.)
