Soru: “Hocam; aşağıda belirttiğim hadisi, toplu zikir
yapmaya delil gösteriyorlar. Bu hadisin sıhhati ve toplu zikir yapmaya delil olup olamayacağı hakkında sizin görüşünüz nedir?”
حَدَّثَنَا الْحَكَمُ بْنُ نَافِعٍ أَبُو
الْيَمَانِ قَالَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ رَاشِدِ بْنِ
دَاوُدَ عَنْ يَعْلَى بْنِ شَدَّادٍ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي شَدَّادُ بْنُ أَوْسٍ
وَعُبَادَةُ بْنُ الصَّامِتِ حَاضِرٌ يُصَدِّقُهُ قَالَ كُنَّا عِنْدَ
النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ هَلْ فِيكُمْ
غَرِيبٌ؟ يَعْنِي أَهْلَ الْكِتَابِ فَقُلْنَا لَا
يَا رَسُولَ اللهِ فَأَمَرَ بِغَلْق الْبَابِ وَقَالَ ارْفَعُوا
أَيْدِيَكُمْ وَقُولُوا لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ فَرَفَعْنَا أَيْدِيَنَا سَاعَةً
ثُمَّ وَضَعَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَدَهُ ثُمَّ قَالَ
الْحَمْدُ لِلَّهِ اللهُمَّ بَعَثْتَنِي بِهَذِهِ الْكَلِمَةِ
وَأَمَرْتَنِي بِهَا وَوَعَدْتَنِي عَلَيْهَا الْجَنَّةَ وَإِنَّكَ لَا تُخْلِفُ
الْمِيعَادَ ثُمَّ قَالَ أَبْشِرُوا فَإِنَّ الله عَزَّ
وَجَلَّ قَدْ غَفَرَ لَكُمْ
Cevap: Bu rivayet toplu halde
cehrî zikir yapanların tutundukları delillerdendir. Tercümesi şu
şekildedir: Şeddad b. Evs ve Ubade b. es-Samit radıyallahu anhuma’ dediler ki: “Biz
Nebî aleyhisselam’ın yanında iken buyurdu ki:
“Aranızda yabancı
var mı?” Yani Ehl-i kitaptan kimse var mı diye kastediyordu. Biz: “Hayır ey
Allah’ın rasulü!” dedik. Bunun üzerine kapının kapatılmasını emretti ve buyurdu
ki:
“Ellerinizi
kaldırın ve La ilahe illallah deyin” Biz de ellerimizi bir müddet kaldırdık.
Sonra Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem elini indirdi ve buyurdu ki;
“Allah’a hamd olsun. Allah’ım! Şüphesiz beni
bu kelime ile gönderdin, bununla emrolundum, bununla bana cenneti vaad ettin. Şüphesiz
sen vaadinden dönmezsin” Sonra buyurdu ki:
“Müjdelenin! Şüphesiz Allah sizi bağışladı.”[1]
Bu rivayet zayıf olup delil
olamaz. İsnadında Raşid b. Davud es-San’anî tek kalmıştır. Onun hakkında Yahya
b. Main ve Duhaym; “Sika/güvenilir” derken, Buhari; “Fîhi nazar/şüpheli”
demiştir. İmam Buhârî cerh lafzını güvenilir olmayan ve itham edilen, metruk
raviler hakkında kullanır. Darekutni; “Zayıftır, onunla delil getirilemez” der.[2]
Böyle
bir durumda cerh, ta’dilden önceliklidir. Hadis zayıftır. El-Elbani ve Şuayb
el-Arnaut gibi muasır muhakkikler de zayıf olduğunu belirtmişlerdir.
Bununla birlikte hadis
şayet sahih olsaydı toplu halde zikretmeye değil toplu halde duada elleri
kaldırmaya delil olurdu. Zira ellerin kaldırılmasının söylenmesi dua içindir.
[1] Zayıf. Ahmed (4/124) Hâkim (1/679) Taberani Musnedu’ş-Şamiyyin
(2/157-8) Taberani Mucemu’l-Kebir (7/289) Bezzar (7/157, 8/407) ed-Dulabi
el-Esma ve’l-Kuna (500) İbn Asakir Tarih (17/446) İbn Receb Camiu’l-Ulum ve’l-Hikem
(s.398) Leknevi Sibaha (s.57) el-Elbani Daifu’t-Tergib (924)
[2] İbn Hibban es-Sikat (6/302) Zehebi Mizan (3/55)
Zehebi el-Kâşif (1/388) Zehebi el-Muğni (2066) Mizzi Tehzibu’l-Kemal (9/7) İbn
Hacer Tehzibu’t-Tehzib (3/195)
