İbn Mes’ud radıyallahu anh’den: Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bana şöyle buyurdu: “Bilir misin, müminlerin en bilgilisi hangisidir?” Ben: “Allah ve rasulü daha iyi bilir” dedim. Buyurdu ki: “İhtilaf ettikleri zaman – Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem parmaklarını birbirine geçirdi – ameli az dahi olsa ve kıçı üzerinde sürünüyor olsa dahi hakkı en iyi görenidir.”
İbn Şahin Şerhu
Mezahibi Ehli’s-Sunne’de (no:38) bu hadisin ardından dedi ki: “Bu hadisin
isnadı hasen ve lafzı Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in sözlerinden bir
söz olarak garibdir. Bize necat/kurtuluş ehlinin; insanlar ihtilaf ettikleri
zaman salahı fesattan ayıran alimler olduğunu açıklamaktadır. Hakkı bilmeyen
batıla düşer. Batılı bilen ondan uzaklaşır.
Daha önce: “Allah’ım bize hakkı hak olarak göster ve ona tabi olmayı
bize ilham et. Bize batılı batıl olarak göster ve ondan uzaklaşmayı bize ilham
et” duası geçmişti. Kim hakka sarılırsa amelinin azlığı ona zarar vermez. Kim de
hakkı tanımazsa amelinin çokluğu ona fayda vermez. Çünkü ilimsiz amel ne zarar,
ne de fayda verir.”
Derim
ki: İbn Şahin rahimehullah’ın son cümlesi su götürür. Zira ilimsiz amel etmek,
birçok kimsenin bid’atlere düşerek zarara uğramasına sebep olmuştur. Allah en
iyi bilendir.
Faide: İbnu'l-Kasım dedi ki: "İmam Malik'e: "Kimin fetva vermesi caizdir?" diye soruldu. Dedi ki: "İnsanların ihtilaf ettikleri hususları bilenden başkasının fetva vermesi caiz değildir" Denildi ki: "Re'y ehlinin ihtilafını mı bilmesi gerekir?" İmam Malik dedi ki: "Hayır! Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem'in ashabının ihtilafını, Kur'an'dan ve Rasulullah'ın hadislerinden nasih ve mensuh olanların ilmini bilmesi gerekir. İşte ancak bu şekilde fetva verebilir." (İbn Abdilberr, Camiu Beyani'l-İlm (972)
Sufyan b. Uyeyne dedi ki: "İnsanlardan fetva vermeye en cüretli olanı, alimlerin ihtilafını en az bilenleridir." (Camiu Beyani'l-İlm 970) Aynısını İbn Uyeyne, Eyyub es-Sahtiyani'den nakletmiştir. (Camiu Beyani'l-İlm 969)
Faide: İbnu'l-Kasım dedi ki: "İmam Malik'e: "Kimin fetva vermesi caizdir?" diye soruldu. Dedi ki: "İnsanların ihtilaf ettikleri hususları bilenden başkasının fetva vermesi caiz değildir" Denildi ki: "Re'y ehlinin ihtilafını mı bilmesi gerekir?" İmam Malik dedi ki: "Hayır! Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem'in ashabının ihtilafını, Kur'an'dan ve Rasulullah'ın hadislerinden nasih ve mensuh olanların ilmini bilmesi gerekir. İşte ancak bu şekilde fetva verebilir." (İbn Abdilberr, Camiu Beyani'l-İlm (972)
Sufyan b. Uyeyne dedi ki: "İnsanlardan fetva vermeye en cüretli olanı, alimlerin ihtilafını en az bilenleridir." (Camiu Beyani'l-İlm 970) Aynısını İbn Uyeyne, Eyyub es-Sahtiyani'den nakletmiştir. (Camiu Beyani'l-İlm 969)
