Şeyh Muhammed
Bazemul
Tercüme: Ebu Muaz
Soru: “Şeyhimiz,
Allah size ihsan etsin, size ve ilminize bereket versin. Bir sorum var. İki
alim cerh etme, bid’atle itham ve sakındırma hususunda ihtilaf ettiğinde
sakındırmayı bid’atle ithama çeviren kayıt nedir? Selefi bir kimsenin görüşlerden
birini tercih eden kardeşlerine karşı tutumu nasıl olmalıdır?
Cevap: Soruda cerh etme (tecrih), bid’atçilikle suçlama (tebdî’) ve sakındırma (tahzir) kelimeleri zikredilmektedir.
Tecrih; cerh
etmekten gelir. Bu kişinin dindeki adaleti veya hafızası hususunda
eleştirilmesidir. Her tecrih (cerh etme) tebdî’ (bidatçilikle suçlama) demek
değildir. Fakat her tebdî’ bir cerh etmedir.
Bir kimseyi bid’atinden
dolayı bid’atçilikle suçlamak durumlara göre farklıdır:
Bazen bir sözü veya
bir fiili bid’at olmakla nitelenir ve o zaman kendisinin çıkardığı veya
işlediği bid’atten dolayı ona bid’at sahibi denilir.
Bazen de şahsın
kendisi bid’at ile nitelenir ve ona “Mubtedi’: bid’atçi” denilir. Bu da
kendisine hüccet ikame edilip inad etmesi ve hevasına uyup hakka dönmemesi
halinde olur. Bu kimse hevâ ve bid’at ehlidir.
Tahzir; bir
şahıstan, bir meseleden, bir hükümden, bir üsluptan veya bir fikirden
sakındırmak demektir. Şahsın cerh edilmiş bir bid’atçi olması gerekmez. Bu
konuda kişiye yumuşak veya şiddetli yahut acilen sakındırma yapılabilir.
Kişinin sözünde çokça kullandığı bir ibare ele alınarak sakındırılabilir veya
onun bid’at veya sapıklığından sakındırılabilir.
İlim talebesinin bir
şahıs hakkında durumun hakikatini öğrenmek için bir alime veya kendisinden daha
iyi bilen birine müracaat etmesi gerekir.
Alimler bu konuda
şahsın durumu hakkındaki kendi bilgilerine göre ihtilaf edebilirler, o kişinin
durumundan haberdar olmayabilirler. Bu insanlar hakkındaki bilgiye göre
değişiklik arz edebilir.
Bu yüzden soru
sahibine nasihatim; sözün sahibi olan alime başvurması ve sürekli olarak
tesebbütte bulunmasıdır. (Sözün sahibi olan alimin kendisinden sormasıdır.) Bu meselelerdeki
ihtilafı kaldırmak için en uygun yol budur.
İlim talebesi bu
meselelerde ilim ehline tabi olmalıdır. En selametlisi budur. Kendi başına
acele edip tavır almamalıdır. Bu konuyu yönlendirebildiği kadarıyla alimlere
bırakmalıdır.
