Soru: “Bazıları şöyle
diyor: “Âlimlerin cumhuru (çoğunluğu)ndan muhalifin görüşünü geçerli saymayıp,
bunu icma saymakta ittifak ettikleri nakledilmiştir. Âlimler bir görüş söyler
de onlara İmam İbn Hazm veya İmam Davud muhalefet ederse icma akdedilmiş olur.
İbn Hazm’ın muhalefeti geçerli sayılmaz. Bu durumda da onun muhalefetine itibar
edilmez.”
Cevap: Burada ittifakları
zikredilen âlimlerin çoğunluğu ile kastedilen dört mezhebin taklitçileridir. Aralarında
İbn Hazm ve İmam Davud’un da bulunduğu bütün müçtehidler mukallidin görüşünün
geçersiz olduğu hususunda ittifak etmişlerdir. Mukallid ancak müctehide uyar.
Onun müçtehidin görüşüne uyması ve onu aşmaması gerekir. Taklitçi aklını ve
dinini ona teslim eder. Böyle birinin müçtehid dışında icma veya ittifak etmesi
söz konusu değildir.
Bilmek gerekir ki “Zahir
ehlinin görüşü geçerli sayılmaz” sözünü ortaya atan kişi Şafii’lerden
el-İsferayini’dir. O, kendi itirafıyla taklitçilerden bir mukallittir. Aynı
şeyi İmamu’l-Harameyn diye meşhur el-Cuveynî eş-Şafii ve İbnu’l-Arabî el-Eşari
el-Maliki de söylemiştir. Yine bu da usulde ve füruda taklitçilerdendir. Sonra,
ortaya atılmış olan bu söze bazı Hanbeliler dışında bütün mezhep taklitçileri
de uymuşlar ve bu bidate teslim olmuşlardır. El-Kelvezani, el-Ukberi ve
benzerleri gibi.
Taklitçiler Zahir ehlinin
görüşünü reddetmeye yol bulamayınca: “Zahirilerin muhalefetine itibar edilmez”
diyorlar. İbnu’l-Arabi el-Eşari el-Maliki, zahir ehliyle münakaşa etmemelerini öğrencilerine
ve talebelerine öğütlemiştir.
Bilmeli ki, zahir ehlinin
muhalefetini geçersiz sayan sonrakiler, kendilerinden öncekilerin sözlerini de
anlayamıyorlar! Öncekiler: “Davud’un muhalefeti geçerlidir” demişlerdir. Tahkik
ehli katında sahih olan budur.
Sonrakiler ise genel olarak
zahirîlerin görüşü ile İmam Davud’un görüşünü birbirine karıştırıyorlar ve
Zahirilerin görüşünü geçersiz sayma bid’atine Zahir ehlinin öncülerinden İmam
Davud’u, İmam Davud'un oğlu Muhammed’i, İbnu’l-Mugallis'i, el-Mansuri’yi ve benzerlerini
de katıyorlar.
Alimlerin cumhurunun İmam
İbn Hazm’ın veya diğer zahiri imamların görüşünü geçersiz sayma hususunda
ittifak ettikleri şeklinde yapılan nakle aldanmamalıdır. Bu, taklitçilerin müçtehit
bir imamın ilmine hakaretidir. Kesinlikle bu nakil, imamlar katında hak olmayan
bir nakildir.
Eğer iddialarında samimi
iseler, mezhep taklidi bidatinden selamette olan müçtehid bir imamdan bu sözü
getirsinler! Eğer böyle bir imamın: “Zahir ehlinin muhalefetine itibar edilmez”
dediğini getirirler ve bunun doğruluğuna dair delil sunarlarsa ne âla, aksi
halde bahsi geçen söz, imamlardan hiç kimsenin daha önce söylemediği, şu bid’atçi
taklitçilerin ortaya attıkları bid’at bir iddia demektir.
