- Nene Hatun kanalından alıntıdır -
BU YAZIDA İKLİM YASASINDA BELİRTİLEN
MADDELER VE İHLAL EDİLEN HAKLAR YAZILIDIR
1. Özel Mülkiyet Hakkı (Anayasa Madde 35)
Yasa Maddesi:
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında, sera gazı emisyon izni almadan
faaliyet gösteren işletmelere ciddi idari para cezaları uygulanmaktadır.
Etkisi: Bu
düzenleme, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin faaliyetlerini
sürdürebilmesi için ek maliyetler ve bürokratik engeller oluşturabilir.
2. İfade Özgürlüğü ve Katılım Hakkı
(Anayasa Madde 26 ve 74)
Yasa Maddesi:
İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları, vali başkanlığında oluşturulacak
ve yerel iklim eylem planlarını hazırlayacaktır.
Etkisi: Bu
yapı, sivil toplumun ve halkın karar alma süreçlerine katılımını
sınırlayabilir, demokratik katılım ilkesine aykırılık oluşturabilir.
3. Tarım ve Gıda Güvenliği Hakkı
Yasa Maddesi:
Tarım ve gıda sektörlerinde iklim değişikliğine uyum sağlamak amacıyla çeşitli
düzenlemeler getirilmektedir.
Etkisi: Bu
düzenlemeler, çiftçilerin üretim yöntemlerine müdahale edilmesine ve tarımsal
faaliyetlerin kısıtlanmasına neden olabilir.
4. Seyahat ve Ulaşım Özgürlüğü (Anayasa
Madde 23)
Yasa Maddesi:
Ulaşım sektöründe sera gazı emisyonlarının azaltılması için çeşitli önlemler
alınması planlanmaktadır.
Etkisi: Bu
önlemler, bireylerin ulaşım tercihlerine müdahale edilmesine ve seyahat
özgürlüğünün kısıtlanmasına yol açabilir.
5. Ekonomik Özgürlükler ve İş Yapma Hakkı
Yasa Maddesi:
Sera gazı emisyonlarının azaltılması için işletmelere çeşitli yükümlülükler
getirilmekte ve bu yükümlülüklere uymayanlara idari yaptırımlar
uygulanmaktadır.
Etkisi: Bu
yükümlülükler, işletmelerin faaliyetlerini sürdürmesini zorlaştırabilir ve
ekonomik özgürlükleri kısıtlayabilir.
6. Özel Hayatın Gizliliği ve Veri Koruma
(Anayasa Madde 20)
Yasa Maddesi:
Emisyon izleme ve raporlama süreçlerinde işletmelerden detaylı veri toplanması
öngörülmektedir.
Etkisi: Bu
durum, işletmelerin ticari sırlarının ifşa olmasına ve özel hayatın
gizliliğinin ihlaline neden olabilir.
7. Beden Dokunulmazlığı ve Sağlık Hakkı
(Anayasa Madde 17 ve 56)
Olası Genişleme Riski: İklimle bağlantılı olarak, karbon ayak izi gerekçesiyle zorunlu
diyetler, tüketim kotaları, sağlık politikaları gibi bireysel yaşam tarzına
müdahale içeren uygulamalar getirilebilir.
Etkisi: Bu
durum bireyin bedenine dair kararları üzerinde devletin baskın söz hakkı
kurması anlamına gelir. “Sağlık” veya “sürdürülebilirlik” adı altında yaşam
tarzı tek tipleştirilebilir.
8. Gözetim, Takip ve Sosyal Puanlama Riski
(Anayasa Madde 20 - Özel Hayatın Gizliliği)
Gizli Tehlike: Emisyon takip sistemleri, karbon kotaları, bireysel tüketim takibi
gibi teknolojiler, kişisel verilerin gerçek zamanlı takibi ile bir "sosyal
puanlama" sistemine dönüşebilir.
Etkisi: Bu
durum yalnızca şirketleri değil, bireyleri de izlenebilir hale getirerek,
fiilen özgürlük alanlarını daraltır.
9. Yasama Yetkisini Aşan Yetki Devri (Anayasa
Madde 7 - Kuvvetler Ayrılığı İlkesi)
Tehlike: Yasa
tasarısında geniş yürütme yetkileri yer alıyor. Bakanlıklara ve kurullara
tanınan olağanüstü yetkiler, yasama organı yerine yürütmenin karar almasını
sağlayabilir.
Etkisi: Bu
durum demokratik denetimi zayıflatır, halk iradesine dayanmayan uygulamaların
önü açılır.
Bu yasa sadece çevreyle ilgili değildir. Bu
yasa, yönetim biçimini ve bireysel özgürlüğü dönüştürecek zincirin ilk halkası
olabilir.
10. Demokratik Katılım ve Yerel
Yönetimlerin Yetkileri (Anayasa Madde 127)
Yasa Maddesi:
İl İklim Değişikliği ve Uyum Koordinasyon Kurulları'nın vali başkanlığında
oluşturulması ve yerel iklim eylem planlarının hazırlanmasında bu kurulların
yetkili kılınması.
Etkisi:
Yerel yönetimlerin yetkilerinin merkezi idare tarafından sınırlandırılması,
yerel demokrasinin zayıflamasına ve halkın karar alma süreçlerine katılımının
azalmasına neden olabilir.
11. Bilgi Edinme Hakkı ve Şeffaflık
(Anayasa Madde 74)
Yasa Maddesi:
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında yapılan işlemlerin ve elde edilen
gelirlerin kullanımına ilişkin bilgilerin kamuoyuyla paylaşımına dair net
hükümlerin bulunmaması.
Etkisi:
Şeffaflık eksikliği, vatandaşların bilgi edinme hakkını kısıtlayabilir ve kamu
kaynaklarının nasıl kullanıldığı konusunda güvensizlik yaratabilir.
12. Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti (Anayasa
Madde 48)
"Herkes dilediği alanda çalışma ve
sözleşme yapma özgürlüğüne sahiptir."
İklim Kanunu Tasarısındaki Madde (Netleştirilmiş): Tasarı, “yeşil dönüşüm”, karbon ayak izi azaltımı, ve
sürdürülebilirlik” gerekçeleriyle belirli sektörlere (özellikle enerji, ulaşım,
sanayi, tarım ve hayvancılık gibi alanlara) zorunlu sınırlamalar, izin
yükümlülükleri, ve emisyon denetimi kotaları getiriyor.
Hak İhlali ve Etkisi: Bu düzenlemeler, bazı mesleklerin ve sektörlerin çalışamaz hale
gelmesine,
Girişimcilerin iş kurma özgürlüğünün
engellenmesine,
Bireylerin veya işletmelerin, serbestçe
sözleşme yapma ve çalışma alanı seçme hakkının kısıtlanmasına yol açabilir.
Yani: Bu yasa, “çevreyi koruma” adına hangi
işi yapabileceğin, hangi alanda faaliyet gösterebileceğin, hatta hangi malı
üretip satabileceğin gibi temel özgürlüklerine doğrudan müdahale edebilir.
