Sigarayı Haram Sayan Sözde Fakihlerin Usul Hatası
Ebu Muaz el-Çubukâbâdî
Bismillah.
Takdim:
Kur’ân’ı Kerim’de ve sahih sünnette
haram kılınan yiyecek ve içecekler incelendiğinde şu hakikatler ortaya çıkar:
a- Helal kılınanlar temiz olan
şeylerdir, haram kılınanlar ise habis olan şeylerdir.
b- Helal; asıl olandır
ve haram ondan istisna edilendir.
c- Helal olan bir şeyi
haram kılmak caiz değildir.
d- Helal olan bir şeyi
haram kılmak Allah’a ortak koşmak sayılır ve teşri konusunda Allah Subhanehu ve
Teâlâ’nın hakkına taşkınlıktır.
Bu makalede Kur’ân-ı
Kerim ve sahih sünnetten ibaret olan vahyin teşrii’nde haram kılma fıkhı ve diğer taraftan insanların bu konuya müdahale
etmesindeki tehlike özetlenmiştir. Helal ve haram kılmanın ancak Kur’an-ı
Kerim’de ve sahih sünnette belirtilmiş olması gerekir. Diğer taraftan Allah
Teâlâ insanlara örf ve maruf ile teşride bulunmalarına izin vermiştir. Marufu
emretmek ve münkeri yasaklamak, adalet ve kolaylaştırma hususunda geniş bir
hareket alanı bırakmaktadır. Lakin bu, helal ve haram ıstılahlarını
kullanmaksızın olmalıdır. Bilakis maruf ve münker tabirleri vardır. Bu kanun
koymaya, İslam şeriatinin sınırlarında izin verilmiştir.
Mesela sigara
konusunda İslam devleti, bunu bir münker sayan bir kanun çıkarsa o, haram
olmaz. Burada kanun; adalet ve maslahatı gerçekleştirmek, zararı önlemek,
kişisel hürriyeti engellememek üzerine kuruludur. Yani mesela bu konuda kusurlu
davrananlara ve genele açık mekanlarda yasaklanması, bundan dolayı kanuna
muhalefet edene mâli ceza konması böyledir. Bu, uyuşturucu maddeler için,
zararına bağlı olarak ceza konması gibidir. Haşhaşın zararı afyon gibi değildir.
Afyon da, cinayet suçu yanında, münker olması bakımından kokain ve eroin gibi
değildir. Uzmanların bunu sınırlaması gerekir. Sonra zarar gören kimseye göre kanun
yayınlanır.
Sigaranın mutlak olarak haram olduğunu söyleyenlerin delillerinin tahlili ve buna reddiye
Sigarayı haram sayma
girişimi araştırmalarında haram kılma illet ve sebepleri ile yıllardır biriken
kültürle uyum sağlayarak haram kılma gerekçeleri birbirine karıştı. Buna bir
de hamasî ifadeler ve ilmî dikkate muhtaç olan parlamalar da eklenebilir.
Bu konuda mesela “Tıp ve Din Açısından Sigara”
kitabında zikredilen; sigaranın haram olduğunu söyleyenlerin görüşleri özetle
şu şekilde:
1- Sigaranın
sayılamayacak kadar çok zararları vardır. Buna (haram oluşuna) Allah Teâlâ’nın
şu sözü şahitlik eder: “Kendinizi ellerinizle tehlikeye atmayın.” (Bakara 195)
“Kendi nefislerinizi öldürmeyin.” (Nisa 29)
2- Sigara tayyip
şeylerden değildir. Bu konuda delil Allah Teâlâ’nın şu sözüdür: “Onlara tayyip
şeyleri helal, habis şeyleri haram kılar.” (Araf 157) Yine hadiste: “Sarımsak
veya soğan yiyen bizden uzak dursun” buyrulmuştur.
3- Fert ve toplumun
malını saçıp savurmaktır. Rasûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem Dedi kodudan,
çok soru sormaktan ve malı zayi etmekten yasaklamıştır. Yine Allah Teâlâ:
“Saçıp savurma” (İsra 26) ve “Yiyin, için, israf etmeyin” (A’raf 31)
buyurmuştur.
4-Kötülüğün
vesilelerini kapama kaidesi. Yani sigara gevşeklik verir. Bu ise sarhoş edici
içki ve uyuşturucu için bir giriştir.
5- Şeriatın usulü ve
kaideleri bu hükmü destekler. Mesela “Zarar vermek de, zarara uğratmak da
yoktur”, “Faydalı olan şeylerde aslolan mubahlıktır, zararlı olan şeylerde
aslolan haramlıktır”, “Kötülüğü def etmek, faydayı elde etmekten önce gelir”,
“helal ile haram bir araya gelirse haram galip gelir” kaideleri gibi.
6- Âlimlerden birçok
kimse sigaranın haram olduğuna hükmetmişlerdir.
7- Bilimsel olarak
sigaranın gevşeklik verdiği ve uyuşturduğu, ilk kullanımda sarhoşluk verdiği
tespit edilmiştir.
8- Sigara içmek,
ağızlarından duman çıkan cehennemliklere benzemektir.
9- Sigara ahlaka
zararlıdır.
10- Allah’ı
zikretmekten ve ibadetten alıkoyar.
11- Sigara, sadece
içen kimseye değil, etrafındakilere de zarar verir.
12- Sigara, Allah
Teâlâ’nın bizi sakındırdığı şüpheli şeylerdendir.
13- Toplantı ve seminerlerde sigaranın yasaklanması, umumi mekanlarda içilmesi hakkındaki
yasağın şiddetlendirilmesi ve umumi taşıma araçlarında yasaklanması kararı
alınmıştır.
14- Beş şeyin yani
can, ırz, nesil, din ve aklın korunması. Kim eziyet verirse harama düşer.
15- Sigara iradeyi
zayıflatır ve kişiyi şehvetlerine köle yapar.
16- Sigaranın
bırakılması için yüzlerce kitap yayınlandığı halde, sigaraya teşvik eden bir
tek kitap yoktur.
17- Sigaranın haram
kılınması, vücud için içilerek kullanılması hakkındadır, başka türlü kullanımı
hakkında değildir.
18- Şeyh Nasır es-Sa’dî
ve daha bir çok alim sigaranın, ticaretini yapmanın ve bu konuda yardım etmenin
haram olduğuna fetva vermiştir.
Yani sigaranın haram
sayılmasına bu 18 sebep delildir…
Bu yazarlar,
kitaplarında sigara aleyhindeki sözleri tekrarlama metodunu tutmuşlardır. Zira
sigaranın sıhhî, mâlî, toplumsal ve dinî zararlarını sayarak tekrar ederler.
Yıllardır sigarayı haram kılan fakihlerin görüşlerini, konferanslarını ve
fetvalarını tekrar edip, sigaranın aleyhinde görülen teşri esaslarını tekrar
ederler.
Dikkat edin, bu yazarlar, sigara aleyhinde yazan muasır fakihlerin
çoğunun düştüğü yaygın hataya düşmüşlerdir. Bu da sigaranın haramlığından
bahsederken teşri sebepleri ile teşri delillerini birbirine karıştırmaktır.
Bazen teşri sebeplerini zikrederler ki, en önemlisi “zarar”dır. Bununla, mesela
“Kendinizi kendi ellerinizle tehlikeye atmayın” (Bakara 195) ve “Kendinizi
öldürmeyin” (Nisa 29) ayetleri gibi, adam öldürmenin veya cana kıymanın
haramlığından bahseden ayetleri tafsil ederler.
Sözü akışından
kopardıktan sonra bununla delil getirirler ve sigarayı haram kılmak için
kullanırlar.
Fıkıhta Haram Kılmanın Sebep ve Delillerinin Mahiyeti:
Sigaranın haram
sayıldığı fetvalara müracaat edildiğinde bunların genelinde, haram kılma sebepleri
ile haram kılma delillerinin tek bir sebep etrafında döndüğünü söylemek
mümkündür: Haram kılma delilleri; sigaranın sıhhî ve mâlî zararıdır.
Onlara göre haram
kılma hususundaki şerî deliller; sağlığa zarar bakımından: “Kendinizi kendi
ellerinizle tehlikeye atmayın” (Bakara 195) ve “Kendinizi öldürmeyin” (Nisa 29)
ayetleridir. Saçıp savurmaktan ve israftan yasaklayan: “Saçıp savurmayın” (İsra
26) ve “Yiyin, için, israf etmeyin” (Araf 31) ayetleri ise mâlî zarar
hakkındaki delillerdir.
Sağlık ve mâlî açıdan
zarara binaen, habis şeyleri haram kılan: “onlara tayyip şeyleri helal, habis
şeyleri haram kılar” (Araf 157) ayetindeki hükme kıyaslayabilmek için, sigarayı
habis şeylerden sayarlar.
Sonra Kur’an ile
getirilen bu delile, mesela her gevşeklik veren şeyi, uyuşturucu olan her şeyi
yasaklayan hadis ile soğan ve sarımsak yiyenin mescide gelmesini yasaklayan
hadisi, sonra israftan ve malı zayi etmekten yasaklayan hadisi eklerler. Sonra hadislere, zararı engelleyici olan
seddu’z-zerai kaidesini, kötülüğü engellemenin faydayı temin etmekten önce
geldiği kaidesini ve haramlığın mubahlığa galip geleceği kaidesini
istidlallerine eklerler. Fakihler indinde şeriatin maksatlarını gözetmeyi de
buna eklerler. Bunlar; malın, canın, ırzın, aklın ve dinin korunmasıdır.
Allah Teâlâ’nın:
“Bugün dininizi kemale erdirdim ve üzerinizdeki nimeti tamamladım ve sizin için
din olarak İslam’ı seçtim” (Maide 3) ayeti, kendisine vahyedilen Nebî
sallallâhu aleyhi ve sellem’in vefatından sonra helal ve haram kılma kapısının
herhangi bir beşere kapandığını ifade etmektedir. Bazı fakihler kendilerini
Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in de üzerine çıkararak, yalnızca Allah
Teâlâ’nın hakkı olan teşri yetkisine ortak kılmaktadırlar. Bu, dinin tamamen
yalnızca Allah Teâlâ’ya ait olmasına aykırıdır. Bu fakihler kıyas yoluyla
kendilerine bu teşri hakkını vermektedirler. Haram kılma sebeplerini araştırıp,
bu sebepleri haram kılmak istedikleri şeylere uygulamaları böyledir. Sebep ve
illetlere göz yumarak teşri’nin sadece Allah’a ait olduğunu unutuyorlar.
Allah Teâlâ şöyle
buyurmuştur: “Dillerinizin yalan vasfetmesi dolayısıyla 'şu helâldir; bu
da haramdır" demeyin; aksi halde Allah'a iftira etmiş olursunuz. Allah'a
iftira edenler ise, asla felah bulmazlar” (Nahl 116)
“De ki: "Biliyor musunuz, Allah size rızık olarak her
ne indirmişse, onun kimini haram kıldınız, kimini helâl"? Yine de ki:
'Allah mı bunun için size izin verdi, yoksa Allah'a iftira mı ediyorsunuz?”
(Yunus 59)
“Eğer seni yalanlarlarsa, (onlara) de ki: "Rabbınız
geniş bir rahmet sahibidir. Bununla beraber, O'nun azabı, suçlu kişilerden geri
döndürülmez.” Allah'a şirk koşanlar diyeceklerdir ki: "Eğer Allah
dileseydi ne biz şirk koşardık, ne de babalarımız; hiçbir şeyi de kendimize
haram kılmazdık." Onlardan öncekiler de böyle yalan söylemişlerdi de,
azabımızı tatmışlardı. (Ey Muhammed! Onlara)de ki: "Elinizde (bu iddianızı
isbat edecek) herhangi bir ilim, (bir delil) var mı, onu bize hemen çıkarın.
(Fakat hayır!) Siz, zandan başka bir şeye uymuyorsunuz ve siz ancak yalan
söyleyen kimselersiniz." (En’am 147-148)
Zarar, İslam Teşri’inde Haram Kılma Sebeplerinden Değildir:
1- Kur’an-ı Kerim’de ve sahih sünnette haram kılma sebeplerini zikredip, bunu
Kur’ân’ın nüzulünden sonra çıkan her şeye uygulayacak genel bir kaide kılan bir
şey var mı?
Cevap; iki sebepten dolayı hayır:
* Çünkü Kur’ân ve sünnet helali asıl kılmış, haramı ondan istisna
etmiştir. Helali haram kılmayı küfür ve Allah Teâlâ’nın teşrideki hakkında
taşkınlık olarak nitelemiştir.
* Teşride haram kılınanlar ayrıntılı olarak zikredilirken
zarar, haram kılma sebebi olarak zikredilmemiştir. Ancak; “şu ve şu size haram
kılındı” denilmiştir. Sonra bunlardan yemeye mecbur kılınan şeyler, haram
helale çevrilmeksizin zaruret halinde mubah kılınmıştır.
2- Daha önce senelerden beri fakihlerin sigarayı haram
saymada zararı en başta gelen sebep kıldıklarını söylemiştim. Bu hatadır. Zira
zarar, İslam teşri’inde haram kılma sebebi değildir.
Kur’ân-ı Kerim’de haramların haram kılınmasının yegâne
sebebi; o şeyin fısk veya rics olmasıdır. Bunlar Allah Teâlâ’nın teşrideki
hakkına taşkınlık yapan müşriklerin ve kâfirlerin vasfı hakkında gelen Kur’ânî
ıstılahlardır. Bu yüzden Allah Teâlâ haramları ayrıntılı olarak zikrederken
haram kılınan yiyecekler hakkında şöyle buyuruyor: “De ki: "Bana
vahyolunanlar arasında, yiyen bir kimseye, ölü eti, yahut akıtılmış kan, yahut
zaten bir pislik olan domuz eti, yahut da Allah'tan başkası adına kesilmiş fisk
(hayvan eti) dışında yediği bir şeyin haram kıldığını göremiyorum. Öyle ki, bir
kimse, mecbur kalırsa, saldırmadan ve haddi aşmadan (bunlardan bile yiyebilir).
Zira rabbın, çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir.” (En’am 145) leş eti,
akıtılmış kan veya domuz eti yemek, rics (pislik) olarak niteleniyor. Evliyaya
adanan yiyecekler ise “fısk” olarak niteleniyor.
İçki, kumar, ensabın (dikili taşlar, yani kutsanan
kabirlerin) ve kendisiyle gayb ilmi iddia edilen fal oklarının haram
kılınmasında, Allah Teâlâ müminlere bunlardan uzak durmalarını emrederken şöyle
buyurur: “Ey îman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar ve fal okları, şeytan işi
birer pisliktir Onlardan sakının ki kurtuluşa eresiniz” (Maide 90)
Rics (pislik) kelimesi Kur’ân’da müşriklerin, münafıkların
ve putların özellikleri olarak geliyor. Nitekim şirk, küfür ve Allah Teâlâ’ya
iftira da böyle nitelenmiştir.
“İşte Allah, îman etmeyenlerin üzerine pisliği böyle çökertir.” (En’am 125)
“Hûd da demişti ki: "Rabbınızdan, üzerinize bir azâb ve
bir intikam hak oldu. Allah, kendileri hakkında hiçbir delil indirmemişken
sizin ve babalarınızın koyduğu bir takım isimler hakkında benimle
münâkaşaya mı kalkışıyorsunuz? O halde bekleyin; ben de sizinle beraber bekleyenlerdenim."
(Araf 71)
“Onlardan vazgeçin; zira onlar pistir. irtikâb etmiş
oldukları şeyden dolayı ceza olarak varacakları yer cehennemdir.” (Tevbe 95)
Yani bu, Kur’an’da sıkça tekrarlanan fısk ile aynı
anlamdadır. Dolayısıyla Allah Teâlâ’nın teşri’inde haram kılma; bir yönden
Allah Teâlâ’nın helal ve haram kılmada tek oluşu akidesiyle alakalıdır. Allah
Teâlâ akideyle ilgili lafızlar olan fısk ve rics tabirlerini bu teşri’inde
kullanmıştır. Zarar kelimesini kullanmamıştır.
3- Hatta zarar
kavramı ve bu kelimenin iştikakı Kur’an’da yiyecek ve içecek hakkında
kullanılmamıştır. Sadece fakihlerin aksine olarak mecbur/muztar kalana haram
yiyeceklerin mubah olması hakkında gelmiştir. “Her kim açlık halinde, mecbur
kalırsa, günâha meyletmeksizin (haram kılınan etlerden yiyebilir); zira Allah,
çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir.” (Maide 3) yani mecbur kalana haram şeyi
yemek mubah kılınmıştır. Helal şeyin haram kılınmasında kullanılmamıştır.
Bununla beraber zarar teriminin Kur’an teşriinde kullanımı
evlilik ve talak hakkında söz konusudur.
“Fakat onları, eziyet edip zarar vermek için tutmayın. Kim
bunu yaparsa kendisine zulmetmiş olur.” (Bakara 231)
“Bir insana takati dışında (bir şey) yüklenemez; ne ana
çocuğu yüzünden, ne de baba yine çocuğu yüzünden zarar görmelidir.” (Bakara
233)
“Boşadığınız kadınları, gücünüz yettiği ölçüde, oturduğunuz
yerde oturtun; evden çıkmalarını sağlamak için onları sıkıştırıp zarar vermeye
kalkışmayın.” (Talak 6)
Yine ticârî muameleler hakkında şöyle buyurulmuştur: “Alış-veriş
ettiğiniz zaman da şâhid tutun. Kâtibe de şâhide de zarar verilmesin.
Eğer (bir zarar) verirseniz, bu kendinize dokunacak bir
itaatsizlik olur.” (Bakara 282)
Borçlanma, miras ve vasiyet hakkında şöyle buyurulmuştur:
“Keza bu taksim de, mirasçılara zarar vermeyecek şekilde vasıyyet
olunan çıktıktan ve borç ödendikten sonradır.”
(Nisa 12)
Cihad hakkında şöyle buyurulmuştur: “Müminlerden, özür
(zarar) sahibi olmaksızın oturanlarla, Allah yolunda mallarıyla ve canlarıyla
cihad edenler bir olmazlar.” (Nisa 95)
“Zorda, darda ve savaşta sabırlıdırlar, işte, doğruyu
söyleyenler onlardır; takva sahibi olanlar da onlardır.” (Bakara 177)
Yani Kur’an’da zarar kavramının yiyecek ve içeceğin haram
kılınmasında kullanılması ve bunu zarar veren her şeyin kıyaslanabileceği bir
kaide yapmak, beşere teşri (din koyma) hakkı vermektir. Halbuki islam
akidesinde teşri (din koyma) yalnız Allah’ın hakkıdır ve bu “la ilahe illallah”
sözünün anlamına dahildir. Kur’an’da delalet bakımından daha açık olan ve akide
ile ilgili terimler olan: “rics” ve “fısk” kelimeleri kullanılmıştır. Buna
göre; fakihler indinde sigarayı haram saymak için sebep ve illet; “zarar
vermesi” olduğuna göre, Allah’ın yasakladığı şeylerin sınırlı olduğu İslam
şeriatinde zarar, ona yeni bir şey ekleyip haram kılmak için bir sebep
değildir.
Bilakis Kur’ân’da zikredilen bazı haramlarda bazı faydalar
da vardır. Allah Teâlâ şöyle
buyurmuştur:
“Sana içkiyi ve kumarı soruyorlar. (Onlara) de ki: İkisinde
de insanlar için hem büyük günâh, hem de faydalar vardır; fakat günâhları
faydalarından daha büyüktür.” (Bakara 219)
Söz akışı, zarara karşılık faydanın zikrini gerektirir.
Lakin Allah Teâlâ faydaya karşılık “ism/günah” kelimesini zikretmiştir. Yani
yasaklanan her şey, kendisinde fayda bulunsa bile “ism/günah”tır. Yasaklanmamış
olan veya haram kılınmamış olan şeyler ise, kendisinde zarar bulunsa bile
helaldir.
Kur’ân, kabirlere ve kutsal sayılan yerlere kesilen
hayvanları yemeyi haram kılarken, bunda haram kılma sebepleri arasında zarar
vermesi geçmemektedir!
Çünkü haram kılma sebebi burada fusuk ve isyandır. Bkz.:
En’am 145. Yiyeceğin kendisi adeten en iyi yiyeceklerden olsa dahi, hatta fakir
ve muhtaç kimseler ondan faydalanacak olsalar dahi, burada haram kılınma sebebi
faydası veya zararı değildir. Lakin sebep; İslam akidesidir. Bu akide ise teşri
(din koyma) hakkının sadece Allah’a ait olmasıdır.
Şüphesiz Kur’ânda helal ve haram kılma terimleri akidevidir.
Zira Allah Teâlâ helal kıldığı her şeyi “tayyib/temiz” olarak nitelemiştir: “Ey
insanlar! Yeryüzündeki helal, temiz şeylerden yiyin.” (Bakara 168)
Aynı zamanda
habis/pis de tayyibin aksidir: “De ki: "İyi ve temiz olan şeyle, kötü ve
pis olan şey, kötü ve pis olanın çokluğu hoşunuza gitse bile, bir değildir. Bu
itibarla, ey akıl sahipleri, Allah'tan korkun ki kurtuluşa eresiniz. Ey
îman edenler! Açıklandığı zaman size kötü gelecek şeyler hakkında (soru)
sormayın. Zira Kur'ân'ın nazil olduğu sırada onlar hakkında (soru)sorarsanız,
size açıklanır, (o da size zor gelir); halbuki (siz sormazdan önce) Allah sizi
onlardan atfetmişti. Allah çok bağışlayıcıdır; ceza vermekte de aceleci
değildir.” (Maide 100-101)
Bundan dolayı haramlar sadece naslarda zikredilenlerle
sınırlıdır. Habis olanlar da; haram kılınanlardır. Nebî sallallâhu aleyhi ve
sellem’in vazifesi de kendisine vahiy indiğinde insanlara tayyib/temiz olan
şeyleri helal kılmasıdır. (Bkz.: A’raf 157) Burada habis şeyler; hevalara göre
farklılık arz eden genel bir nitelik değildir ki, Allah’ın helal kıldığı
şeyleri haram kılmakta kullanılsın! Lakin habis niteliği naslarda zikredilen
haramlarla sınırlıdır. Bizler, dilediğimizi buna katamayız.
Bazen sigaranın haram olduğunu söyleyenler, bunu fakirlere
haram kılıp, zenginlere mubah kılarlar.
(Bkz. Gazette Saudia 10 Şubat 1995 – Eski Ezher şeyhi Dr. Seyyid
Tantavi’nin Fetvası)
Bu fetva Şeyh
ed-Dicvî’nin Mecelletu Nuri’l-İslam Şaban 1439 tarihli fetvasında, “Sigaranın
sağlığına zarar verdiği kimse veya ücretine ihtiyaç duyan kimseye sigara
haramdır” demesine benziyor. Yani bedenî veya mâlî zarar söz konusu değilse
haram değildir.
Diğer bir fetvaya göre gençlerin alenen sigara içmesi uygun
görülmeyerek çirkin sayılmaktadır. Peki o zaman onlara göre gizlice sigara
içmek caiz midir?
Zaman ve mekan zarflarında sigaranın; “Kur’an dinlerken veya
mescidde, yahut ramazan ayında gündüz vakti” içilmesinin haram olduğuna dair
1934 yılında Nuru’l-İslam dergisinde fetva yayınlanmıştır. Buradan iftardan
sonra sigara içmekte sakınca olmadığı anlaşılmaktadır. Şeyh Muhammed Haseneyn Mahluf’un
Fetava’ş-Şeriyye’sinde (fetva no: 1089 Kahire 1951) mescidlerde sigara içmenin
haram olduğu fetvası vardır. Şeyh ed-Dicvî bahsi geçen fetvasında bunun re’y ve
içtihat meselesi olduğunu söyler. Yani mescidde sigara içmeyi mubah sayan da
olabilir. Şeyh Dicvî’nin diğer bir fetvasına göre de Kur’ân meclislerinde
sigara içmek haramdır (Nuru’l-İslam Şaban 1439 sayı: 28)
Fakihlerden biri Mekarimu’l-Ahlak dergisi Ağustos 1931
sayısında sigara ve zararlarından bahsederek “Zarar veren her şeyin haram
olduğunu, ancak zaruret halinin istisna olduğunu” söylüyor! Yani hiddeti onu,
sigaraya haram demeye itmiş, sonra da zaruret halini istisna etmiştir! Sigarayı
bırakamayan her tiryaki, nefsinde bu zarureti hissetmektedir. Yani bu fakihe
göre bu kimse için bir genişlik vardır!
Kimisi de sigaranın
hükmü hakkında tereddütler yaşamaktadır. Son asrın sünnet inkarcısı
yazarlarından Muhammed Gazali (el-Ehram 30 Ocak 1985) sözlerindeki ve
fetvalarındaki netliği ile meşhur olmasına rağmen sigara hakkında şöyle diyor:
“ Sigara nübüvvet asrında mevcut değildi ki hüküm alsın. Sarhoşluk verici
değildir ki, hamr’a katılsın. Bu konuda hüküm fakihlerin ve tabiplerin üzerinde
söz birliği ettiği zarara göredir. Bazı fakirler sigara içmesi sebebiyle
ailesinin ihtiyacını karşılayamaz…” Gazali sözlerine böyle devam ederken mubah
olduğunu söylemeye de güç yetiremez. Fakat bazı insanlar katında haram,
bazılarına göre de mekruh olduğunu zikretmekle yetinir, kendi görüşünü
belirtmez.
Sigarayı Haram
Sayanlara Ayrıntılı Reddiye:
1- Şeytanın bizden
öncekileri helal ve haram konusunda saptırması aklî yollarla olmuş, haram kılma
sebebi ile illetlendirmeye kalkmış, sonra buna göre diğer bazı şeyleri haram
saymaya sebep olmuştur. Onlara göre haram kılma sebebi zarar olunca, zararlı olan her şey haram olmuştur.
Sigaranın haram
olduğunu söyleyenlerin üzerinde ittifak ettikleri zarar; sıhhate zarardır. Bununla
beraber sigara şirketleri sigaranın sağlığa zararlı olduğunu belirten yazılar
koymaktadırlar.
Dikkat edin! Bu, sigarayı haram sayanlara göre yeterli değildir! Çünkü işe sigara için dinî bir hüküm uydurmayı da katmışlar, Allah Teâlâ’nın helal ve haram kılmada izin vermediği sakıncaya girişmişlerdir. Halbuki sigaranın Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in asrında olmadığını, bu konuda Kur’an nassı inmediğini ve sünnet varid olmadığını itiraf etmektedirler! Hatta fıkıh mezheplerinin imamlarının asrında da mevcut olmayan yeni bir durumdur sigara!
Dikkat edin! Bu, sigarayı haram sayanlara göre yeterli değildir! Çünkü işe sigara için dinî bir hüküm uydurmayı da katmışlar, Allah Teâlâ’nın helal ve haram kılmada izin vermediği sakıncaya girişmişlerdir. Halbuki sigaranın Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’in asrında olmadığını, bu konuda Kur’an nassı inmediğini ve sünnet varid olmadığını itiraf etmektedirler! Hatta fıkıh mezheplerinin imamlarının asrında da mevcut olmayan yeni bir durumdur sigara!
Daha önce açıklandığı
gibi, Kur’an ve sünnet, helali haram kılmanın Allah Teâlâ’ya ortak koşmak
olduğunu pekiştirmektedir.
Haram kılınan şeyler;
rics ve fısk olmakla nitelenmiştir. Bunlar manevi niteliklerdir. Allah Teâlâ
helal kılınanları “tayyib” olarak, haram kılınanları ise “habis” olarak
nitelemiştir. Üzerine Allah’ın isminin anıldığı boğazlanmışları helal ve tayyib
olarak, üzerine Allah’ın isminin anılmadığı boğazlanmışları ise haram ve habis
olarak nitelemiştir. Burada müşriklerin “rics” olarak nitelenmesi de
aynıdır. Allah’ın helal kıldığı şeyleri haram saymak, Allah Teâlâ’ya karşı,
O’nun teşri hakkına bir taşkınlıktır.
Lakin burada önemli
bir mesele daha var. Allah Teâlâ dört şeyi haram kılarken, maddî zararını sebep
kılarak haram kılmamıştır. Çünkü Allah Teâlâ dilediğini yapandır. O,
yaptıklarından sorgulanmaz, lakin bize, meleklerin Adem’e secde etmekle
emrolundukları zaman yaptıkları gibi; sual etmeksizin itaat etmek ve uymak
düşer.
2- Allah Teâlâ bundan
dolayı, yiyecekleri bizzat haram kılma konusunda şeytana tabi olmaktan tekrar
tekrar sakındırır. Haramları belirleme ve helali haram kılmama hususundaki
teşri kurallarını tekrar eder. Zira bu Allah Teâlâ’ya ortak koşmak ve O’na
iftiradır. Bu tekrarlar, yegane olarak gaybi bilen Allah Teâlâ’nın i’cazına
delalet eder. Kur’an’ın nüzulünden sonra olacak şeyleri de bilendir O! Helal ve
haram kılmak suretiyle, ilimsiz olarak Allah adına konuşacak olan ve böylece
Allah Teâlâ’ın teşri hakkına taşkınlık edecek olanları da bildiğinden ayetleri
tekrar etmektedir! Bu yüzden bizim Kur’ân ve sünnete tabi olmamız gerekir.
Mümin kimsenin öğüt alması için tek bir ayet de yeter. Lakin Allah Teâlâ aynı
konuyu defalarca tekrar ediyor ki, Allah Teâlâ’nın huzurunda kıyamet gününde
insanların bir mazereti kalmasın.
3- Allah Teâlâ, helali
haram kıldıkları zaman Yahudileri cezalandırmış ve o şeyi onlara haram
kılmıştır. Ruhbanlık icat etmişler, Allah Teâlâ da onları bununla ilzam
etmiştir. (Bkz. Hadid 27) Bütün bunlar, helal ve haram kılmada, farz koymada
teşri hakkına sahip olanın sadece Allah Teâlâ olmasından dolayıdır.
Burada önemli olan
Allah Teâlâ’nın Yahudilere tüm tırnaklı hayvanları, sığırların ve davarların iç
yağlarını (bağırsaklarda bulunan veya kemiklerle karışık olan yağları hariç)
haram kılmasıdır. Zira onlar bunları kendilerine haram kılmışlardı, Allah Teâlâ
da onlara ceza olarak bunları haram kıldı. İlahî illetlendirme; onların Allah
Teâlâ’nın helal ve haram kılmadaki hakkına taşkınlık yapmalarıdır!
“Yahudilere bütün tırnaklı hayvanları haram kılmıştık. Keza sığır ve koyunun, sırtlarının yahut bağırsaklarının taşıdığı, yahut da kemiğe karışan yağlar hariç, iç yağlarını da haram kılmıştık, isyanlarından dolayı onları böyle cezalandırmıştık. Biz, şüphesiz, (her söylediğimizde) sâdığız.” (En’am 146)
“Yahudilere bütün tırnaklı hayvanları haram kılmıştık. Keza sığır ve koyunun, sırtlarının yahut bağırsaklarının taşıdığı, yahut da kemiğe karışan yağlar hariç, iç yağlarını da haram kılmıştık, isyanlarından dolayı onları böyle cezalandırmıştık. Biz, şüphesiz, (her söylediğimizde) sâdığız.” (En’am 146)
Allah Teâlâ “Bunları kolestrolden dolayı haram kıldık”
demiyor! Çünkü bu yağlar sağlığa çok zararlıdır. Lakin buradaki haram kılma
sebebi manevidir ki, o da onların Allah Teâlâ’nın hakkında teşri’de taşkınlık
yapmış olmalarıdır. Bu yüzden onlara bunlar haram kılınmıştır.
Nebi sallallahu aleyhi ve sellem'in sığır etini zararlı olmakla nitelemesine rağmen, sığır etinin haram kılınmamış olması da, bahsi geçen sözde fakihlerin ne denli bir yanlış içerisinde olduğunun açık bir göstergesidir.
İbn Mes’ud, Suheyb ve Muleyke bt. Amr el-Cu’fiye radıyallahu anhum’den gelen rivayetlerde Rasûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem: “İneğin sütü şifa, yağı deva, eti ise dert/hastalıktır” buyurmuştur (Sahih. Taberani (22/45) Hakim (4/448, 449) Begavî, Ca’diyyat (2075, 2683) eş-Şaşî Musned (767) Ebu Nuaym Marife (7850) Ebu Nuaym Tıbbu’n-Nebevî (325) Beyhaki (9/345) Ebû Dâvûd Merasil (444) İbn Tolun Tıbbu’n-Nebevi (s.223) Zehebi, Tıbbu’n-Nebevi (s.193) El-Elbani, es-Sahiha (1533, 1943) Sahihu’l-Cami (1233)
Nebi sallallahu aleyhi ve sellem'in sığır etini zararlı olmakla nitelemesine rağmen, sığır etinin haram kılınmamış olması da, bahsi geçen sözde fakihlerin ne denli bir yanlış içerisinde olduğunun açık bir göstergesidir.
İbn Mes’ud, Suheyb ve Muleyke bt. Amr el-Cu’fiye radıyallahu anhum’den gelen rivayetlerde Rasûlullah sallallâhu aleyhi ve sellem: “İneğin sütü şifa, yağı deva, eti ise dert/hastalıktır” buyurmuştur (Sahih. Taberani (22/45) Hakim (4/448, 449) Begavî, Ca’diyyat (2075, 2683) eş-Şaşî Musned (767) Ebu Nuaym Marife (7850) Ebu Nuaym Tıbbu’n-Nebevî (325) Beyhaki (9/345) Ebû Dâvûd Merasil (444) İbn Tolun Tıbbu’n-Nebevi (s.223) Zehebi, Tıbbu’n-Nebevi (s.193) El-Elbani, es-Sahiha (1533, 1943) Sahihu’l-Cami (1233)
4- Zarar kelimesi ve bu kökten türeyen kelimelerin Kur’an’da
75 defa geçmesine rağmen, hiç birinde zararın haram kılma sebebi olarak
geçmemesi şaşırtıcıdır. Nitekim Allah Teâlâ’nın fayda ve zarara tek malik olan
kimse olması merkezdedir. Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem ve başkaları,
Allah’ın izni olmadıkça bizzat fayda ve zarara malik değildir! Sahte ilahlar
hiç kimseye fayda ve zarar verme gücüne sahip değillerdir. İnsana zarar
dokunduğu zaman sadece Allah Teâlâ’ya sığınabilir…
Hatta yiyecekler konusunda gelen “idtar” (mecbur kalma)
kelimesi zarar kelimesinin türevlerindendir. Bu kelimenin yasaklamak için değil de,
mubahlığı pekiştirmek için gelmesi de şaşırtıcıdır. Haram kılınan dört çeşit
yiyeceğin, mecburiyet/ıdtırar halinde mubah kılınması üzere bu kelime kullanılmıştır.
Yani bunların helal değil de, haram olduğunu bilen bir kimse ıztırar/mecburiyet
halinde bunlardan yer. Buna daha önce işaret edilmişti.
Şayet sıhhî ve maddî sebepler, haram kılma sebebi olsaydı,
Kur’anî söz akışı değişik olurdu. Lakin bazılarımız din, dünya, hastalık, fayda
ve zararı Allah’tan daha iyi bildiğine inanıyor!
Dinde bazı şeyler, beşerî görüşlerin aksine olarak gelmiştir. Deve sidiği içmenin mubah sayılması, içine leş düşen ve hayız bezlerinin dahi atıldığı "Buda'a" kuyusunun suyunun temiz ve temizleyici kılınması gibi.
Dinde bazı şeyler, beşerî görüşlerin aksine olarak gelmiştir. Deve sidiği içmenin mubah sayılması, içine leş düşen ve hayız bezlerinin dahi atıldığı "Buda'a" kuyusunun suyunun temiz ve temizleyici kılınması gibi.
5- Sigaranın zararlı olduğunu iddia eden tabiplerin
görüşlerine saygı duymakla beraber, teşri alanının tıp ve sağlık ile bir
alakası yoktur. Sigaranın tıp ve sağlık açısından tartışmasını sigaranın hükmü
adlı müstakil çalışmamda yapmış, tıbben sigaranın zararının henüz
ispatlanamadığına, lakin faydalarının yine tıbben tespit edilmiş olduğuna
dikkat çekmiştim.
Şunu sormak hakkımızdır: Sadece sigara mı sağlığa
zararlıdır? Tuz, şeker ve yağların sağlığa zararı yok mudur? Allah Teâlâ deniz
yiyeceğini ve deniz avını helal kılmıştır. Bunlar arasında yenilmesi öldürücü
olan ve zararlı olanlar vardır. Lakin bunlar kesin bir nas ile helal
kılınmıştır. Doğal olarak sağlığımızı korumak için bunlardan uzak dururuz ama
haram sayamayız!
Hem sonra, ilaçların bizzat kendilerinin zararlı yan
etkileri yok mudur? Bazı tabipler diyorlar ki: “Şayet bizler bütün ilaçları
denize atsaydık, elbette insanların sağlıkları iyileşir ve balıklar helak
olurdu!” Zararlı yan etkileri sebebiyle tedavide ilaç kullanmak da haram olur
mu?
Burada eksiltme ve artırma yapmaksızın haram kılınan şeyleri
sadece Allah’ın haram kıldıklarına indirgemedeki ilahî hikmet ortaya
çıkmaktadır.
Zarar meselesi görecelidir.
Her insan, ister iman etsin, ister küfretsin, ister itaat etsin, ister isyan etsin, (Bkz. Kehf 29, İsra 107, Fussilet 40) Kur’ân’ın teşrii’ne mutabıktır. Dolayısıyla sigara içmek ya da içmemek kişinin en doğal hakkıdır. Bu dünyevî bir meseledir. Lakin toplumsal alanda sigaradan rahatsız olanlar sebebiyle sigara hakkında kanunlar çıkarılması; idarecilere tanınan maslahat gözetme hakkına dahildir. Fakat önemli olan; helal ve haram kılma suçlarına düşülmemesi için dinin yalnızca Allah Teâlâ’ya ait kılınmasıdır.
Zarar meselesi görecelidir.
Her insan, ister iman etsin, ister küfretsin, ister itaat etsin, ister isyan etsin, (Bkz. Kehf 29, İsra 107, Fussilet 40) Kur’ân’ın teşrii’ne mutabıktır. Dolayısıyla sigara içmek ya da içmemek kişinin en doğal hakkıdır. Bu dünyevî bir meseledir. Lakin toplumsal alanda sigaradan rahatsız olanlar sebebiyle sigara hakkında kanunlar çıkarılması; idarecilere tanınan maslahat gözetme hakkına dahildir. Fakat önemli olan; helal ve haram kılma suçlarına düşülmemesi için dinin yalnızca Allah Teâlâ’ya ait kılınmasıdır.
6- Mubah ve helal asıldır, haram kılınanlar bunlardan
istisna edilenlerdir. Zira helali haram saymak haram kılınmıştır. Buna bir de
helali mubah saymanın düzenlemeye ihtiyaç duyduğunu eklemek gerekir ki, bu
düzenleme de Kur’an’da gelmiştir.
Mesela somun ekmek bizatihi helaldir. Lakin ekmek çalındığı
zaman onu yemek haram olur. Haramlığı bizatihi somun ekmek olmasından dolayı
değildir. O helal ve mubahtır. Lakin elde ediliş yolu haramdır. Bundan dolayı
Kur’an ve sünnetin teşri’i “helal ve tayyib” kelimeleriyle gelmiştir. Helal
kelimesi, bizatihi helal olanları kapsar. Tayyib kelimesi ise elde ediliş ve
tüketiliş yolunu kapsar. Buradan anlıyoruz ki Allah Teâlâ’nın: “Ey insanlar!
Yeryüzündekileri helal ve tayyib olarak yiyiniz” (Bakara 186) ayetinin anlamı;
hakkımız olmayan bir şeye sırf aslen helal diye zorla ve hırsızlık yoluyla
hücum etmememiz gerekir. Bilakis elde etme yolu da meşru olmalı ki, helal ve
tayyib olsun. Bundan dolayı helalin iki şartı vardır:
a- haram kılınan şeylerin dışında olmalı
b elde edilmesi ve tüketilmesi meşru yoldan olmalı.
Yine haram kılınanlar da:
a- Ya Kur’an ve sünnet naslarıyla haram kılınanlardır.
b- Ya da aslen helal olmakla birlikte meşru olmayan bir
yoldan elde edilmiş veya tüketilmiştir.
7- Şer’i düzenleme; kullanma ve tüketme yolu hususunda da
dengelidir. Yiyecekte israf yapmak haramdır. Yani yiyecek bizatihi helal olsa
da, israf etmek, yasaklanan bir kullanma yoludur. “Yiyin, için, israf etmeyin.
Zira O israf edenleri sevmez.” (Araf 31) İsraf, helal yoldan elde edilmiş malı
saçıp savurmayı da kapsar. Allah Teâlâ saçıp savurmayı yasaklamıştır, ta ki
abartılı sadaka verilmesin. (Bkz. İsra 27) Allah Teâlâ helal malı infak ederken
de orta yolu tutmayı emretmiştir. (Bkz. Furkan 67)
Şeyh Yusuf
el-Kermî el-Hanbeli şöyle der: “Tütünün mutlak olarak faydasız olduğunu kabul
edemeyiz. Bunun faydasız olduğunu kabul etsek bile, bu malı saçıp savurmaya
girmez ve haramlık hükmünü hak etmez. Bu şuna benzer: Mescidlerin süslenmesi
yasaklanmış olmasına rağmen bir kimse bu konuda mal harcasa mubaha harcamış
olur, malı saçıp savurmak sayılmaz. İbn Akil gibi âlimlerden bir grup şöyle
demişlerdir: “İmam Ahmed’in israf ve malı zayi etmek hakkındaki sözünün zahiri şudur:
bir kimse malını haramda harcarsa zayi etmiş ve israf etmiş olur. Zira o şöyle
demiştir: “Dünya bir lokma olsa ve kişi onu ağzına koysa bu israf olmaz. Malın
haram yolda harcanmasına karşı çıkmak gerekir. Malını lezzetlere ve canının
çektiği şeylere harcamada aşırı davransa, fakirlik korkusu olmadığı sürece
israf etmiş olmaz. Bunu böyle harcadığı zaman fakirliğe düşme durumu varsa o
zaman yasaklanmış israfa girer." (Mer’î el-Kermi, el-Burhan (s.148-149)
Kurtubi Tefsirinde şöyle geçer: “Eşheb, Malik’ten rivayet ediyor: Tebzir (Malı saçıp savurmak, zayi etmek): hakkı olan malı alıp hakkı olmayan yere harcamaktır. Bu israf ve haramdır. Zira Allah Teâla şöyle buyurmuştur: “Böylesine saçıp savuranlar şeytanların dostlarıdır” (İsra 27) Kurtubi der ki: “Harama bir dirhem harcayan saçıp savurandır.” (Kurtubi Tefsiri 10/247)
8- Allah Teâlâ’nın: “Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye
atmayın” (Bakara 195) ayetini sigaranın haramlığına delil getirmek yersiz bir
istidlaldir. Çünkü Allah Teâlâ toplumun güvenliğini görmezden gelmek, çoğunluğun
açlık ve sefalet içinde iken, azınlığın müreffeh yaşaması hususunda, sadaka ve
iyilikten bahsederken böyle buyurmaktadır. Zira bu durum toplumun içten
helakidir. Bu yüzden Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: “Allah yolunda harcayın.
Kendinizi tehlikeye atmayın. İyilik edin. Zira Allah iyilik edenleri sever.”
(Bakara 195) Nitekim “Kendinizi tehlikeye atmayın” emri, Allah yolunda harcama
emrinden sonra, ona bağlı olarak zikredilmiştir. Sonra iyilik ve ihsanı
zikrederek ayetin başındaki emir pekiştirilmiştir.
Bu ayette sigaradan bahsedilmediğinde hiçbir şüphe yoktur.
Onlar ayetin akışından kopardıkları bir cüz ile Allah’ın helal kıldığı bir şeyi
haram saymaya delil getirerek ayrıntıya gidiyorlar. Bu Allah Teâlâ’nın kitabını
tahrifin ta kendisidir. Zira onlar Kur’an naslarını tahrif etmekten aciz
kalınca, yeni bir hüküm uydurmak için anlamını, Kur’an ve sünnetteki teşri
kurallarına aykırı bir şekilde tahrif etmektedirler.
9- Allah Teâlâ’nın: “Kendinizi öldürmeyin” (Nisa 29) ayetini
delil getirmelerinde de aynı durum söz konusudur. Ayetin akışı şöyledir: “Ey
iman edenler! Karşılıklı gönül rızasına dayanan ticaret malı müstesna,
mallarınızı aranızda bâtıl yollarla yemeyin ve
birbirinizi (Haksız yere) öldürmeyin. Şüphe yoktur ki Allah, size
karşı çok merhametlidir. Her kim bunu düşmanlık ve zulüm maksadıyla
yaparsa, onu ateşe sokacağız. Bu da Allah’a göre çok kolaydır.” (Nisa 29-30)
Bu ayeti sigaranın haramlığına delil getirmek Allah’a
iftiradır. Çünkü ayet, insanın düşmanlık ve zulümle, yani güç yetmeyen bir
mecburiyet dışında kendisini öldürerek intihar etmesinden bahsediyor.
Rabbu’l-İzzet’in bahsettiği cinayet, maddi bir müdahale ile hızla ölümle
sonuçlanan bir fiildir. İntihar etmek isteyen kimse sigara içerek mi intihar
eder?!
Şayet bu ayette yasaklanan şeye sigarayı sokarsak, sigara
yine haram kılınan bir şey olmaz. Bilakis haram kılınan şey intihar etmektir!
Şayet bir kimse kendisini bıçakla öldürse veya iple boğsa, bıçak veya ip haram
olur mu? Bunlar sadece vesile ve araçlardır. Yasaklanan şey araçlar değil, fiildir.
10- “Sigara habis olduğu için haramdır” diyorlar. Bu konuda
da: “Kim soğan veya sarımsak yerse bizden uzak dursun” hadisini delil
getiriyorlar. Peki soğan ve sarımsak haram mıdır? Elbette ki hayır! Buradaki
mana, insanın şahsî temizliği gözeterek kötü kokudan uzaklaşıp edeplenmesidir.
İster soğan yer, ister sarımsak yer. Lakin kokusuyla insanlara eziyet
vermemelidir.
Nitekim Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in soğan, sarımsak gibi kerih kokulu bitkiler hakkında “Habis” nitelemesini duyan sahabe “Haram kılındı! Haram kılındı!” diye ilan edince Nebi sallallahu aleyhi ve sellem: “Ey Cemaat! Allah’ın bana helal kıldığı bir şeyi haram etmek benim elimde değildir. Şu var ki, ben bu bitkilerin kokusundan hoşlanmıyorum” buyurmuştur. (Muslim, Mesacid 76)
Bu hadis de açıkça gösterir ki; haram kılınan her şey habistir, fakat her habis haram değildir!
Şayet hadiste: “Sigara içen, kötü kokusu sebebiyle bizden uzak dursun” denilmiş olsaydı bile bu, sigaranın haram olacağı manasına gelmezdi. Lakin sigara içen kimse insanlara kokusuyla eziyet vermemelidir.
Nitekim Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in soğan, sarımsak gibi kerih kokulu bitkiler hakkında “Habis” nitelemesini duyan sahabe “Haram kılındı! Haram kılındı!” diye ilan edince Nebi sallallahu aleyhi ve sellem: “Ey Cemaat! Allah’ın bana helal kıldığı bir şeyi haram etmek benim elimde değildir. Şu var ki, ben bu bitkilerin kokusundan hoşlanmıyorum” buyurmuştur. (Muslim, Mesacid 76)
Bu hadis de açıkça gösterir ki; haram kılınan her şey habistir, fakat her habis haram değildir!
Şayet hadiste: “Sigara içen, kötü kokusu sebebiyle bizden uzak dursun” denilmiş olsaydı bile bu, sigaranın haram olacağı manasına gelmezdi. Lakin sigara içen kimse insanlara kokusuyla eziyet vermemelidir.
11- Sigaranın habis olduğunu söyleyenler: “Onlara tayyib
şeyleri helal kılar, habis şeyleri haram kılar.” (Araf 157) ayetini delil
getiriyorlar. Sigaranın haram kılınan habislerden olduğu kararına varıyorlar!
Biz de deriz ki: Bu konuda sigaranın haram kılınan habislerden olduğuna dair görüşlerine, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’den bir delil isteriz. Halbuki o zamanda sigara mevcut değildi. Lakin Allah Teâlâ’nın haram kıldığı her şeyin habis olması Kur’an’a uygundur. Bu habis şeyler bir çok ayetlerde ve hadislerde sınırlanan haramlardır. Bunların dışında kalanlar ise helal ve tayyib olanlardır. Bu mesele aklî içtihatlara gerek bırakmaz. Kur’an ve sünnette zikredilen her haram habistir. Bunların dışında kalanlar ise helal ve tayyibdir. Sigara ise naslarda haram kılınanlar arasında yoktur. O halde sigara mubahlardan, helal ve tayyib olan şeylerdendir. Habislerden değildir!
Biz de deriz ki: Bu konuda sigaranın haram kılınan habislerden olduğuna dair görüşlerine, Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem’den bir delil isteriz. Halbuki o zamanda sigara mevcut değildi. Lakin Allah Teâlâ’nın haram kıldığı her şeyin habis olması Kur’an’a uygundur. Bu habis şeyler bir çok ayetlerde ve hadislerde sınırlanan haramlardır. Bunların dışında kalanlar ise helal ve tayyib olanlardır. Bu mesele aklî içtihatlara gerek bırakmaz. Kur’an ve sünnette zikredilen her haram habistir. Bunların dışında kalanlar ise helal ve tayyibdir. Sigara ise naslarda haram kılınanlar arasında yoktur. O halde sigara mubahlardan, helal ve tayyib olan şeylerdendir. Habislerden değildir!
12- Sigaranın hamr gibi sarhoş ettiğini söylüyorlar! Bu
hatadır. Sigara sarhoş edicilerden (hamr’dan) değildir. Zira sarhoşluk; şuurun
kaybolmasıdır. Sigarada ise böyle bir durum söz konusu değildir.
13- Sigaranın kaçınmamız gereken şüphelilerden olduğunu
söylüyorlar! İslam’ın hükmünü ve kurallarını bilenler indinde böyle bir şüphe
söz konusu değildir. Bir şeyin haramlardan olmadığı bilindiği zaman, onun helal
ve mubahlardan olduğu kesindir. Şüpheli şey; helalden mi, haramdan mı olduğu bilinmeyen şeydir. Naslarda haramlar arasında sigara bulunmadığına göre onun helalden olduğu kesindir.
14- Sigaranın namaz, oruç gibi ibadetlerden alıkoyduğu zaman
haram olduğunu söylüyorlar! Bu sigaranın haram olmasını gerektirmez. Farzlardan
alıkoyan şey aslı itibariyle mubah olan bir şey de olabilir. Mesela ticaret
helaldir. Ticaretle meşguliyeti sebebiyle ibadetleri bir kimse ihmal etse,
ticaretin haram olduğunu söylemek gerekmez. Yahut kişi eşiyle ve çocuklarıyla
meşguliyeti sebebiyle de ibadetten geri kalır. Ya da uyku sebebiyle. Bu durum,
uyumak haramdır demeyi gerektirmez.
15- Sahih kıyas sigaranın sarhoş ediciler gibi haram
olmasını gerektirir diyorlar! Bu kıyas, şeytanın adımlarını takip etmenin en
çabuk yoludur. Yani bizim bakışımıza
göre bunlara benzeyen her şeyi haramlara eklersek, helal olan birçok şeyi
haramlara ekleyebiliriz. O zaman da Allah Teâlâ’nın helal ve haram kılmadaki
teşri hakkına müdahale suçunu işlemiş oluruz.
Biz burada iki durum ile karşı karşıyayız:
Allah Teâlâ’nın ve rasulünün söylediklerine tutunup
müminlerden olmak
Ya da falan ve filanın söylediklerine tutunup Allah
Teâlâ’nın teşri yetkisine ortak koşmak!
Kendisine tutunmak için, beşerin söylediği her şeye karşı yolu
aydınlatan tek bir ayet veya tek bir sahih hadis yeterlidir. Lakin teşri (din koyma) hususunda tekrar
edilen birçok ayet ve hadis, aynı hakikati belirtmektedir. Hem sonra zamanımızdaki bazı
muteahhirin fakihlerinin fetvalarından daha çok ayetler ve hadisler vardır.
Muasır fakihlerden bazılarının hatalı içtihatları sebebiyle onlarca Kur’an
ayetini ve sahih hadisleri terk mi edeceğiz?
Sigaranın Mekruh Olduğunu Söyleyenlere Gelince:
“Mekruh” terimi şer’i bir ıstılahtır ve bu ıstılah da aynı
“haram” terimi gibi, delilini vahiyden almak zorundadır. Vahyin sınırında duran
ilk dönem fakihleri mekruh tabirini “haram” anlamında kullanmışlardır. Zira
Allah Teâlâ: “Yeryüzünde kuruna kuruna yürüme. Sen, hiçbir zaman yeri yaramaz,
boyca da dağlara erişemezsin. Bunların hepsi de, Rabbın katında, kötü
olup hoş görülmeyen şeylerdir” (İsra 37-38) buyurmuştur.
Sonraki fakihler ise haram ile mekruhu ayırarak, “mekruh”
tabirini daha çok faziletli olanı terk etmek manasında da kullanmışlardır ki,
bu kullanımın hadislerdeki delaleti daha açık görünmektedir.
Buna göre, sigara içmemenin daha faziletli olduğunu hangi
nas belirlemektedir? Şayet bu insanların görüşlerine bırakılacak olsaydı, hiç
çekinmeden sigara içmenin daha faziletli olduğunu, sigara içmemenin ise mekruh
olduğunu söylerdim! Lakin görüşümü din edinmekten ve bunun din edinilmesinden
Allah’a sığınırım! Bu tuhaf sözümün sebebine gelince; delilsiz olarak, hatta
delillere aykırı olarak Allah’ın dininde beşeri söz sahibi kılmak suretiyle
sigaraya haram deme cürmünün işlenildiği bu zamanda, sigara kullanarak bir
hakikatin gizlenmesine karşı durmayı faziletli görebilirim! Zira araştırmalarım
neticesinde sigaranın tıbben abartıldığı gibi zararlı değil, bilakis
zannedilenin aksine faydalı olduğuna dair bilgiler elde etmiş durumdayım.
Geriye bir tek bir çok kimseye hoş gelen kokusundan tabiaten rahatsız olan kimseleri rahatsız etmemek
kalıyor!
Bir nükte:
Sigara içenlerle dalga geçerek onların cennete giremeyeceği
intibaını uyandırmak için: “Sigara içenler cennete girecek olsa, artık ateş
istemek için cehenneme giderler” şeklinde çirkin kelamlar eden cahillerin
şüphesine aldananlara bir hatırlatma yapayım!
Malumdur ki, asıl iş cennete sokan rahmet-i ilahiyi hak
etmektir. İnşaallah cennet nasip olursa, orada gönüllerin arzu ettiği her şeyin mevcut
olacağı naslarla sabittir.
Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebî sallallâhu aleyhi ve sellem
şöyle buyurdu: “Cennet ahalisinin teri misk gibidir. Yakacakları da uluvve
denen şeyden olur.” (Buhari (3245) Muslim
(2834) Ahmed (2/257) ve Ebu Nuaym Sıfatu’l-Cenne’de (241) sahih bir isnad ile rivayet etmişlerdir.)